Το Πράσινο Κίνημα, μέσω της Γενικής του Γραμματέως και Δικηγόρου παρ΄ Αρείω Πάγω, Μαρίας Παναγιώτου, κατέθεσε επίσημη Αναφορά προς την Επιτροπή Αναφορών (PETI) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σχετικά με την απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, η οποία θέτει ζήτημα μεταφοράς της πειθαρχικής αρμοδιότητας των δικηγόρων σε δικαστικά όργανα.
Το Πράσινο Κίνημα έχει επισημάνει εγκαίρως ότι η επιχειρούμενη προσπάθεια φίμωσης των δικηγόρων είναι ευθεία επίθεση στην ατομική και συλλογική τους ελεύθερη έκφραση και αυτό δεν μπορεί να γίνει ανεκτό.
Η Αναφορά που κατατέθηκε στηρίζεται σε ολοκληρωμένη νομική τεκμηρίωση και σε διεθνείς κανόνες που προστατεύουν την ανεξαρτησία του δικηγορικού λειτουργήματος, μεταξύ άλλων:
• UN Basic Principles on the Role of Lawyers
• Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία του Δικηγορικού Επαγγέλματος (2025)
• Νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, συμπεριλαμβανομένης της απόφασης Morice v. France (GC)
• Θεμελιώδεις αρχές αυτοδιοίκησης και αυτονομίας των Δικηγορικών Συλλόγων όπως αναγνωρίζονται στο ενωσιακό δίκαιο και το ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Επίσης, έχει ενημερωθεί και το Συμβούλιο των Ευρωπαϊκών Δικηγορικών Συλλόγων (CCBE).
Επικίνδυνες τακτικές
Το Πράσινο Κίνημα, όπως ανέφερε ήδη, βλέπει με έντονο σκεπτικισμό την προσπάθεια φίμωσης των δικηγόρων που ασκούν κριτική στις δικαστικές αποφάσεις. Σε μια εποχή που η χώρα μας είναι στις τελευταίες θέσεις της Ε.Ε. σε ζητήματα εμβάθυνσης της δημοκρατίας, φαινόμενα που απογοητεύουν την κριτική τοποθέτηση οδηγούν σαφέστατα σε αυταρχικούς δρόμους. Δεν είναι τυχαίο επίσης, ότι η Δικαιοσύνη έχει όλο και λιγότερα ποσοστά εμπιστοσύνης από τους πολίτες, με βάση και τις τελευταίες έρευνες. Εξάλλου στη δημοκρατία και οι κρίνοντες, κρίνονται…
Ο δικηγόρος δεν είναι απλός ιδιώτης αλλά συλλειτουργός της Δικαιοσύνης και έχει την υποχρέωση να συμβάλλει στην ορθή απονομή της δικαιοσύνης, να υπερασπίζεται το κράτος δικαίου και να εκφράζει τεκμηριωμένες νομικές και επιστημονικές απόψεις για ζητήματα που άπτονται της λειτουργίας της.
Η διατύπωση γνώμης, ακόμη και κριτικής, για πράξεις ή παραλείψεις δικαστικών ή εισαγγελικών λειτουργών δεν αποτελεί προσβολή της Δικαιοσύνης αλλά άσκηση θεσμικού καθήκοντος και ουσιώδες στοιχείο του δημοκρατικού ελέγχου της.
Η ελευθερία αυτής της έκφρασης κατοχυρώνεται ρητά στο άρθρο 14 του Συντάγματος, που προστατεύει το δικαίωμα του λόγου, και στο άρθρο 16 που διασφαλίζει την ελευθερία της επιστημονικής έρευνας και διδασκαλίας.
Η διατύπωση επιστημονικής κριτικής επί δικαστικών ζητημάτων εμπίπτει ευθέως στο πεδίο αυτών των συνταγματικών εγγυήσεων.
Κατά συνέπεια, οποιαδήποτε πειθαρχική δίωξη για τέτοια έκφραση αποτελεί περιορισμό θεμελιώδους δικαιώματος, ο οποίος σύμφωνα με το άρθρο 25 του Συντάγματος οφείλει να πληροί την αρχή της αναλογικότητας.
Η ίδια αντίληψη αποτυπώνεται και στη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το οποίο έχει αναγνωρίσει ότι οι δικηγόροι απολαύουν ιδιαίτερης προστασίας της ελευθερίας έκφρασης, ιδίως όταν συμβάλλουν στον δημόσιο διάλογο για τη λειτουργία της δικαιοσύνης.
Περαιτέρω, κατά το άρθρο 26 του Συντάγματος, η Δικαιοσύνη ασκεί κρατική εξουσία στο όνομα του ελληνικού λαού. Η διάταξη αυτή θεμελιώνει όχι μόνο την ανεξαρτησία της, αλλά και την υποχρέωση λογοδοσίας της απέναντι στην κοινωνία. Η δυνατότητα των πολιτών, και πολύ περισσότερο των νομικών λειτουργών, να ασκούν τεκμηριωμένη και καλόπιστη κριτική επί της λειτουργίας της, αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο του δημοκρατικού πολιτεύματος.
Η θέση των Ηνωμένων Εθνών για το ζήτημα αυτό είναι σαφής και καταγεγραμμένη στα Basic Principles on the Role of Lawyers, που υιοθετήθηκαν στις 7 Σεπτεμβρίου 1990 στην Αβάνα, από το Όγδοο Συνέδριο του ΟΗΕ για την Πρόληψη του Εγκλήματος και τη Μεταχείριση των Παραβατών.
Σύμφωνα με το άρθρο 16 των Αρχών αυτών, τα κράτη έχουν την υποχρέωση να διασφαλίζουν ότι οι δικηγόροι μπορούν να ασκούν το επάγγελμά τους χωρίς εκφοβισμό, παρενόχληση ή αθέμιτη παρέμβαση, και ότι δεν πρέπει να υπόκεινται ή να απειλούνται με ποινική, διοικητική ή οποιαδήποτε άλλη κύρωση για πράξεις που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο των επαγγελματικών τους καθηκόντων και σύμφωνα με τη δεοντολογία του επαγγέλματος.
Η Γενική Γραμματέας του Πράσινου Κινήματος Μαρία Παναγιώτου δήλωσε σχετικά: “Η προσπάθεια υπονόμευσης της πειθαρχικής αυτονομίας των δικηγόρων, καθώς και οι γενικευμένες και απαξιωτικές κρίσεις κατά του δικηγορικού σώματος από θεσμικό όργανο της δικαστικής εξουσίας, θίγουν θεμελιώδεις αρχές του κράτους δικαίου και αντίκεινται στις διεθνείς εγγυήσεις προστασίας της ελευθερίας και ανεξαρτησίας των δικηγόρων.
Η Αναφορά ζητά από την Επιτροπή PETI να εξετάσει το ζήτημα υπό το πρίσμα των υποχρεώσεων της Ελλάδας ως κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Συμβουλίου της Ευρώπης.”
