Ο Νταλί και η δηλητηριώδης μούσα του

|||||

|||||

..

..

..

Γράφει η 

Δρ Στέλλα Μουζακιώτου

Ιστορικός Τέχνης

Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο

& Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής

Επιμελήτρια Εκθέσεων

stellamouzak@yahoo.gr

 

 

  Όταν ο Σαλβαδόρ Νταλί, απόλυτος εκφραστής του σουρεαλισμού, συνάντησε την Γκαλά βρήκε στο πρόσωπό της μια δηλητηριώδη μούσα η οποία τον μύησε στα μυστικά του έρωτα και της διαφθοράς.

 

  Τη λέγανε Έλενα Ντιακόνοβα (γνωστή ως Γκαλά), ήταν ρωσίδα, δέκα χρόνια μεγαλύτερή του και σύζυγος του Γάλλου ποιητή Πωλ Ελυάρ, ο οποίος δραστηριοποιήθηκε στα καλλιτεχνικά ρεύματα του ντανταϊσμού και του υπερρεαλισμού. Είχε μάλλον αντρικά χαρακτηριστικά, αλλά ιδιαίτερα καλλίγραμμο σώμα. Όσοι τη γνώριζαν καλά, τη θεωρούσαν αφάνταστα ξιπασμένη, εγωπαθή και εξαιρετικά σκληρή. Φαίνεται πάντως ότι ο Ελυάρ δεν κατάφερνε να ικανοποιήσει τις σεξουαλικές επιθυμίες της, αφού έψαχνε διαρκώς για νεαρούς και όμορφους άνδρες. Βέβαια, δε δυσκολευόταν καθόλου να τους βρει χάρη στο λεπτοκαμωμένο αλλά ιδιαίτερα θελκτικό σώμα της και στην έντονα προκλητική της προσωπικότητα. Ένας από τους πρώτους παράνομους εραστές της ήταν ο Γερμανός ντανταϊστής Μαξ Ερνστ. Μάλιστα, η Γκαλά δε δίστασε να προτείνει και τελικά να πείσει το σύζυγό της να δημιουργήσουν με τον καινούργιο εραστή της ένα παράξενο ερωτικό τρίγωνο. Σύντομα όμως, άρχισε και πάλι να ψάχνει για κάποιο διάσημο σύντροφο, αφού ένιωθε ότι κανένας πλέον δεν μπορούσε να την ικανοποιήσει.

 

  Και ακριβώς τότε συναντήθηκε για πρώτη φορά με τον Νταλί, στις καλοκαιρινές διακοπές του 1929 στο Καντακές (εικ. 1). Αυτός ήταν μόνο εικοσιπέντε χρόνων, και όπως ο ίδιος λέει, δεν είχε κάνει ακόμη έρωτα με γυναίκα. Ο Νταλί, βαθιά γοητευμένος από την παρουσία της, άρχισε να λέει τις συνηθισμένες του εξυπνάδες προκειμένου να την εντυπωσιάσει. Η Γκαλά όμως δεν αστειευόταν, βγήκε μαζί του βόλτα στα βράχια και του ζήτησε να τη σπρώξει στον γκρεμό, θέλοντας έτσι να ενεργοποιήσει το ενδιαφέρον αλλά και την υφέρπουσα τρέλα του. Βέβαια, εκείνος αρνήθηκε και από τη στιγμή εκείνη, όλη του η ζωή ήταν η Γκαλά. Τη λάτρεψε και φυσικά, τη ζωγράφισε (εικ. 2) με τον ίδιο τρόπο που οι καθολικοί λατρεύουν την Παναγία, για αυτό και της έδωσε δεκάδες λατρευτικά υποκοριστικά.

 

  Το γεγονός ότι ο Σαλβαδόρ Νταλί έπεσε θύμα της υπέρμετρης επιθυμίας της Γκαλά για χρήματα και νεαρούς άνδρες δεν αποτελεί πλέον μια απλή υπόθεση. Ο Ιαν Γκίμπσον σε μια αποκαλυπτική βιογραφία του για το μεγάλο ζωγράφο, αναφέρει ανατριχιαστικές λεπτομέρειες για το πώς ο δημιουργός των εύκαμπτων ρολογιών επέτρεψε στον εαυτό του να καταστραφεί από μια διαβολική σύζυγο. Λένε πως για πενήντα ολόκληρα χρόνια η Γκαλά είχε απόλυτη εξουσία απάνω του, αφού κατεύθυνε κάθε του πράξη με απώτερο στόχο το χρήμα και τη δόξα.

 

  Μάλιστα, μετά το 1960 ο ζωγράφος χρειαζόταν να δουλεύει σκληρά και να ασχολείται με απαξιωτικά για το καλλιτεχνικό του εύρος έργα προκειμένου να ικανοποιεί κάθε επιθυμία της αχόρταγης συζύγου του. Έφτασε ακόμα και στο σημείο να υπογράφει – με το σχετικό αντίτιμο φυσικά – λευκά χαρτιά πάνω στα οποία άλλοι φιλοτεχνούσαν θέματα λέγοντας ότι ήταν αυθεντικά έργα του διάσημου ζωγράφου. Η Γκαλά είχε συμπεριλάβει εν τω μεταξύ στη «συλλογή» της μια σειρά διάσημους και μη εραστές, τους οποίους δεχόταν εν γνώσει του συζύγου της σε έναν πύργο που ο ίδιος της είχε αγοράσει και στον οποίο απαγόρευε την ελεύθερη είσοδο! Αργότερα, ο Νταλί άρχισε να πέφτει σε βαθιά κατάθλιψη και η Γκαλά, πιθανότατα θέλοντας να τον δηλητηριάσει, άρχισε να του δίνει μεγάλες ποσότητες υπνωτικών και αμφεταμινών που, σύμφωνα με τον συγγραφέα του βιβλίου, τού προκάλεσαν μια «μη αναστρέψιμη νευρική κατάπτωση».

 

  Όταν η Γκαλά πέθανε, τον Ιούνιο του 1982, ετάφη στην κρύπτη του πύργου της φορώντας ένα κόκκινο φόρεμα του Dior! Και ενώ ο Νταλί είχε φθάσει στο σημείο να μισεί τη γυναίκα του, μετά τον θάνατό της αισθάνθηκε ότι δεν μπορούσε να ζήσει χωρίς αυτήν. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ήταν πια ένας ανασφαλής και αδύναμος άνθρωπος που περνούσε τον περισσότερο καιρό στα νοσοκομεία. Τελικά, τον Ιανουάριο του 1989, ο μεγάλος σουρεαλιστής ζωγράφος άφησε την τελευταία του πνοή και εκπλήσσοντας τους δικούς του ανθρώπους ζήτησε να ταφεί στο Θεατρικό Μουσείο που ο ίδιος είχε ιδρύσει και όχι δίπλα στη γυναίκα που στοίχειωσε τη γεμάτη περιπέτεια και πάθη ζωή του.