Θέματα της τρέχουσας συγκυρίας, των εν εξελίξει πολέμων, της δημιουργίας ενωτικού ριζοσπαστικού πόλου αναδεικνύει η απόφαση της Πολιτικής Γραμματείας της ΛΑΕ – ΑΑ που δόθηκε στη δημοσιότητα:
1. Η διεθνής συγκυρία
1.1 Στο διεθνές περιβάλλον κεντρική θέση έχει η συνεχιζόμενη πρωτόγνωρη γενοκτονία σε βάρος του παλαιστινιακού λαού από το σιωνιστικό καθεστώς Νετανιάχου, με την πλήρη διπλωματική και στρατιωτική στήριξη των ΗΠΑ και της ΕΕ. Η ανθρωπότητα βρίσκεται μπροστά στην διαδικασία πλήρους κατάρρευσης του εναπομείναντος Διεθνούς δικαίου, την απόλυτη περιθωριοποίηση του ΟΗΕ, με την ταυτόχρονη καθιέρωση κανόνων έντασης των πολέμων και της στρατιωτικής ισχύος.
Η Λαϊκή Ενότητα – Ανυπότακτη Αριστερά στηρίζει ολόψυχα τον παγκόσμιο στόλο αλληλεγγύης GLOBAL SUMUD FLOTILLA, που έχει ως στόχο να σπάσει ο αποκλεισμός που έχει επιβάλει το Ισραήλ στην Γάζα, καταδικάζοντας τους κατοίκους της σε γενοκτονία από λιμό και διαρκείς βομβαρδισμούς.
1.2 Το διεθνές περιβάλλον χαρακτηρίζεται από συγκρούσεις και αστάθεια, στις οποίες οδήγησαν οι παγκόσμιες ανακατατάξεις της περιόδου του νεοφιλελευθερισμού. Η ενσωμάτωση της Κίνας, αλλά και των χωρών του πρώην ανατολικού μπλοκ στις καπιταλιστικές αγορές διαμόρφωσε έναν νέο διεθνή καταμερισμό εργασίας. Το αποτέλεσμα ήταν σημαντικά οφέλη για τις χώρες του ιμπεριαλιστικού κέντρου, αλλά και, ταυτόχρονα, να δημιουργηθούν το υπόστρωμα για την ανέλιξη μιας σειράς χωρών του αναπτυσσόμενου κόσμου, πρώτα απ’ όλα της Κίνας, αλλά και οι αντικειμενικοί όροι για την αμφισβήτηση μεσοπρόθεσμα της πλανητικής κυριαρχίας του δυτικού ιμπεριαλιστικού μπλοκ και της ηγεμονίας των Η.Π.Α.
Σε ένα διεθνές περιβάλλον ρευστό και συγκρουσιακό ο δυτικός ιμπεριαλισμός διατηρεί την ηγεμονία του, παρότι αμφισβητείται πλέον σοβαρά από τις χώρες των BRICS και της ομάδας συνεργασίας της Σαγκάης και από την προοπτική να δημιουργηθεί ένας πολυπολικός κόσμος στη θέση του σημερινού μονοπολικού.
1.3 Οι εξελίξεις αυτές οδηγούν το κυρίαρχο δυτικό ιμπεριαλιστικό μπλοκ και, πρώτα και κύρια τις ΗΠΑ που ηγούνται σε αυτό, να οξύνει τους οικονομικούς, αλλά και στρατιωτικούς ανταγωνισμούς για να διατηρήσει την κυριαρχία του. Παρότι σήμερα δεν υπάρχει κάποιο εναλλακτικό ιμπεριαλιστικό μπλοκ, το κυρίαρχο ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο επιχειρεί να αποτρέψει το ενδεχόμενο μελλοντικής αμφισβήτησης της ηγεμονίας του, να αποδυναμώσει τους στρατηγικούς δυνητικούς ανταγωνιστές και να αποδιοργανώσει καθεστώτα που θέτουν εμπόδια στα συμφέροντά του, ή δεν ευθυγραμμίζονται απόλυτα με το νεοφιλελεύθερο υπόδειγμα.
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και ο επιδιωκόμενος εμπορικός πόλεμος των αμερικάνικων δασμών απέναντι στα προϊόντα που προέρχονται από την Κίνα και άλλες χώρες. Το ευρύτερο ευρωατλαντικό ιμπεριαλιστικό μπλοκ είναι ο αντίπαλος των αριστερών, αντιπολεμικών και αντιϊμπεριαλιστικών δυνάμεων στη χώρα μας και διεθνώς, μακριά από τη λογική των ίσων αποστάσεων, σύμφωνα με την οποία οι συγκρούσεις συνιστούν μία μορφή ιμπεριαλιστικών πολέμων και προκύπτουν από την επιδίωξη των νέων ανερχόμενων ιμπεριαλιστών για την ανακατανομή των αγορών.
1.4 Το τμήμα της άρχουσας τάξης των ΗΠΑ που εκπροσωπεί πολιτικά ο Τραμπ, φαίνεται να επιδιώκει την απαγκίστρωση από τον πόλεμο στην Ουκρανία, ή τουλάχιστον την ανάληψη του κόστους στήριξης του Ζελένσκι από την ΕΕ, ώστε να επικεντρωθεί στην ανάσχεση της Κίνας και στην αντιμετώπιση των εσωτερικών κοινωνικών προβλημάτων.
Ωστόσο, στις ΗΠΑ υπάρχει μία βαθύτερη ενότητα που συμπυκνώνεται στους κρατικούς μηχανισμούς και εγγυάται την ιμπεριαλιστική στρατηγική τους, η οποία δεν μπορεί να επιτρέψει την αποτυχία των σχεδίων στο ουκρανικό μέτωπο.
Με αυτούς τους παράγοντες σχετίζεται η κλιμάκωση της τελευταίας περιόδου, η στρατιωτική περικύκλωση της Κίνας, η περικύκλωση της Ρωσίας και ο πόλεμος στην Ουκρανία, η κατάρρευση του καθεστώτος Άσσαντ στη Συρία, ο στρατιωτικός ρόλος του Ισραήλ, η γενοκτονία στην Γάζα, που αφορά επίσης το Λίβανο και τη Συρία, αλλά και το Ιράκ, ο πόλεμος απέναντι στο Ιράν, οι απειλές σε βάρος της Βενεζουέλας και της Κούβας, ο κίνδυνος αφανισμού της κρατικής οντότητας της Ιορδανίας. Αλλά και η αύξηση στο 5% των κρατικών δαπανών για πολεμικούς εξοπλισμούς στις χώρες μέλη του ΝΑΤΟ.
Η συνεχής δογματική προσήλωση της ΝΔ και των άλλων φιλοΝΑΤΟικων, φιλοαμερικανικών πολιτικών δυνάμεων στα πολεμικά σχέδια του ΝΑΤΟ, των ΗΠΑ και της ΕΕ, με την αμέριστη στήριξη της ελληνικής ολιγαρχίας επιφέρουν τεράστιους κινδύνους για τον λαό και δεν παρέχουν καμία προστασία, αφού ακόμα και διεθνείς συνθήκες, που διασφαλίζουν την κυριαρχία και τα σύνορα της χώρας, αμφισβητούνται πρώτα από όλα από χώρες – μέλη του ΝΑΤΟ.
Είναι απαράδεκτη η στήριξη του κυρίαρχου αστικού μπλοκ της χώρας μας Ελλάδας στην σιωνιστική, γενοκτονικη, αποικιακή, πολιτική απαρτχαιντ του «μεγάλου Ισραήλ», που δεν έχει επικυρώσει το διεθνές δίκαιο (μη διάδοση πυρηνικών όπλων, διεθνής συνθήκη της θάλασσας κλπ), και έχει ήδη πρακτικά επιφέρει τραγικά αποτελέσματα για τις γειτονικές του χώρες και λαούς.
Όπως συνέβη στην Συρια, όπου ο διαμελισμός της εντείνεται από κοινού μεταξύ δύο «εταίρων», Τουρκίας και Ισραήλ, χωρών που περιφρονούν το διεθνές δίκαιο. Η φιλειρηνική, αντιπολεμική, αντιμπεριαλιστική πολιτική της ΛΑΕ – ΑΑ και οι προτάσεις της για μία πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική είναι οι μόνες που μπορεί να διασφαλίσουν στον ελληνικό λαό την ειρηνική συμβίωση με τις γειτονικούς λαούς και το σεβασμό των κανόνων του διεθνούς δικαίου στις σχέσεις μεταξύ των χωρών μας.
1.5 Την ίδια στιγμή, παγιώνεται η γεωπολιτική και οικονομική αδυναμία και παρακμή της ΕΕ και των ιμπεριαλιστικών κρατών του πυρήνα της, έναντι άλλων διεθνών κέντρων ισχύος και η πλήρη υποταγή τους στη στρατηγική των ΗΠΑ. Επιδιώκουν την κλιμάκωση της πολεμικής σύγκρουσης στην Ουκρανία, προωθούν 5ετές εξοπλιστικό πρόγραμμα 800 δις ευρώ και επιπλέον την απόδοση 100 δις ευρώ στην Ουκρανία για να αγοράζει στρατιωτικό εξοπλισμό από τις ΗΠΑ.
Με δανεισμό, περικοπές κοινωνικών δαπανών και λεηλασία των εναπομεινάντων αποθεματικών της κοινωνικής ασφάλισης. Η πολιτική αυτή της ΕΕ αντανακλά: α) μία προσπάθεια αλλαγής του κοινωνικού συσχετισμού στα κράτη του πυρήνα της, με βάση τη φιλοπόλεμη στράτευση και την επίκληση έκτακτων συνθηκών, αλλά και την προσπάθεια υπέρβασης της κρίσης πολιτικής αντιπροσώπευσης στις περισσότερες από αυτές,
β) την εκτίμηση ότι η επαναφορά ισχύος της Ρωσίας και η ισχυροποίηση της επιρροής της βάζει εμπόδια στην οικονομική διείσδυση τους σε περιοχές, όπως Ουκρανία, Ρουμανία, Τσεχία κ.λπ., και στην προσπάθεια συμμετοχής τους στο μεγάλο φαγοπότι για την ανοικοδόμηση μετά τον πόλεμο της Ουκρανίας.
γ) μία προσπάθεια να εφαρμόσουν μία μορφή πολεμικού κεϋνσιανισμού και περικοπών του κράτους πρόνοιας εις όφελος συγκεκριμένων τμημάτων του κεφαλαίου, όπως βιομηχανίες όπλων, αυτοκινητοβιομηχανίες, βιομηχανίες βαρέως εξοπλισμού κ.λπ. Ελπίδες αντίστασης σε αυτές τις πολιτικές της ΕΕ γεννούν μεγάλες αντιπολεμικές κινητοποιήσεις σε χώρες της Ευρώπης, οι προσπάθειες συντονισμού τους, αλλά και οι κλιμακούμενες λαϊκές αντιδράσεις στη Γαλλία απέναντι στις κοινωνικές περικοπές ύψους 45 δις ευρώ για να στηριχτούν οι πολεμικοί εξοπλισμοί.
2. Η ελληνική άρχουσα τάξη μέσα στο δυτικό ιμπεριαλιστικό μπλοκ – η πολιτική συγκυρία στην Ελλάδα
2.1 Η θέση της Ελλάδας, αν και υποτελής, έχει οφέλη για την ελληνική άρχουσα τάξη, τα ταξικά της στηρίγματα και τμήματα των μεσοστρωμάτων. Στο συνασπισμό εξουσίας κυριαρχούν το εφοπλιστικό κεφάλαιο, που, για να εξασφαλίσει τη διεθνή λειτουργία του, υποστηρίζει τη σταθερότητα που εγγυάται ο αμερικανο-νατοϊκός ιμπεριαλισμός, αλλά και το ενεργειακό κεφάλαιο για να διασφαλίσει την μεγάλη κερδοφορία του.
Επιπλέον, η πορεία του ελληνικού καπιταλισμού επηρεάζεται από εισροές, είτε με τη μορφή των άμεσων μεταβιβάσεων (ΕΣΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης), είτε από τον τομέα του τουρισμού. Έτσι, το σύνολο της άρχουσας τάξης αλλά και των πολιτικών φορέων της συντάσσεται στην στρατηγική της ΟΝΕ και στην ευρύτερη κατεύθυνση της αμερικανονατοϊκής στρατιωτικοποίησης και επιθετικότητας.
Παράλληλα, διατηρεί τις στρατηγικές επιδιώξεις του ελληνικού κεφαλαίου για τη διεκδίκηση ενός οικονομικού και γεωπολιτικού ρόλου υπό την αιγίδα του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Ωστόσο, η ένταξη σε αυτό το ιμπεριαλιστικό μπλοκ, εκτός από οφέλη για την άρχουσα τάξη, παράγει και αποτελέσματα κρίσης. Το αναπτυξιακό μοντέλο του ελληνικού καπιταλισμού στηριζόταν σε σαθρές και στρεβλές βάσεις και επιδεινώθηκε περαιτέρω μετά την ένταξη στην ΟΝΕ.
Η πολιτική των μνημονίων οδήγησε σε κοινωνική και οικονομική καταστροφή και παγίωσε την δομική υποβάθμιση του ελληνικού καπιταλισμού στα πλαίσια του ευρωπαϊκού ιμπεριαλιστικού μπλοκ. Σήμερα, οι προοπτικές ανάπτυξης του ελληνικού καπιταλισμού φαίνονται αναιμικές. Ωστόσο, η πολιτική αυτή είχε σημαντικά και μονιμότερα αποτελέσματα στην αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας.
Το εργατικό εισόδημα, το οποίο κατακρημνίσθηκε την περίοδο της κρίσης και της εφαρμογής των μνημονίων, δεν έχει ανακάμψει ουσιαστικά. Παρά τις ονομαστικές αυξήσεις, εξακολουθεί να μειώνεται λόγω της αύξησης του πληθωρισμού. Η κυβέρνηση της ΝΔ ευνόησε ακόμα περισσότερο το ελληνικό κεφάλαιο και κλιμάκωσε την προηγούμενη μνημονιακή πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ.
Μεταξύ 2019-2023 υπάρχει εκρηκτική άνοδος των κερδών των καπιταλιστικών επιχειρήσεων, ενώ το τραπεζικό κεφάλαιο ανέκαμψε, κυρίως λόγω της ανάληψης του κόστους εξυγίανσής τους από το κράτος σε βάρος των φορολογουμένων και λόγω της εκχώρησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων στα funds. Όμως, η αναιμική καπιταλιστική ανάκαμψη διευρύνει τις κοινωνικές ανισότητες.
Οι αποκλεισμένοι από την αγορά εργασίας, οι ηλικιωμένοι χαμηλοσυνταξιούχοι, οι χαμηλόμισθοι εργατοϋπάλληλοι, οι μερικά και ελαστικά απασχολούμενοι, οι νέοι χωρίς οικογενειακά περιουσιακά στοιχεία πλήττονται εντονότερα. Τα λαϊκά εισοδήματα συνεχίζουν να μειώνονται με πραγματικούς όρους, λόγω της ακρίβειας και της βαριάς αντιλαϊκής φορολογίας. Η Ελλάδα είναι πλέον τελευταία σε αγοραστική δύναμη στην ΕΕ, ενώ το 50% των λαϊκών οικογενειών δεν μπορούν να πάνε διακοπές ούτε μία εβδομάδα τον χρόνο.
2.2 Σε πολιτικό επίπεδο, η νεοφιλελεύθερη προσαρμογή του ΣΥΡΙΖΑ και η έλλειψη ορατών εναλλακτικών διεξόδων ενίσχυσε το μνημονιακό μπλοκ. Όμως, αυτό που επικαθόρισε τους πολιτικούς συσχετισμούς ήταν η αποδιάρθρωση της πολιτικής έκφρασης μεγάλων τμημάτων των λαϊκών τάξεων, με την εμπέδωση της απογοήτευσης και την αύξηση της αποχής. Η ραγδαία κρίση του ΣΥΡΙΖΑ και οι διαλυτικές εξελίξεις στο εσωτερικό του, καθώς και η χαμηλή δυναμική του ΠΑΣΟΚ ακύρωσαν μεσοπρόθεσμα το ενδεχόμενο ύπαρξης εναλλακτικού κυβερνητικού πόλου σε συστημικά πλαίσια.
Όμως, ο πολιτικός συσχετισμός του 2023 δεν μπορούσε να θεωρηθεί οριστικός. Υπάρχουν ενεργές αντιθέσεις, ιδιαίτερα στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής, που εσωτερικεύονται και στο κυβερνητικό κέντρο, ακόμα περισσότερο από ότι στο παρελθόν. Ταυτόχρονα, η πολιτική κυριαρχία της Ν.Δ., αλλά και η ιδιαίτερη γραμμή που συμπυκνώνει στο εσωτερικό της το μητσοτακικό ρεύμα (διαχείρισης του κράτους με όρους επιχείρησης), σε συνδυασμό με την αδηφάγο τάση μονοπωλιακών τμημάτων του ελληνικού κεφαλαίου, έχει σαν αποτέλεσμα τη γενίκευση των φαινομένων «διαφθοράς» που είναι ούτως ή άλλως ενδημικά στον καπιταλισμό. Τα φαινόμενα αυτά παράγουν πολιτική φθορά, ενώ η υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου.
Έτσι, η πολιτική κυριαρχία της Ν.Δ. που αποτυπώθηκε στις εκλογές του 2023 σήμερα φαίνεται περισσότερο από ποτέ ασταθής. Σταδιακά συγχωνεύονται δύο παράγοντες δυσαρέσκειας. Αφενός από καπιταλιστικούς ομίλους που επιδιώκουν μία νέα ισορροπία υπέρ τους, ή θεωρούν ότι θίγονται από τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, και, αφ’ ετέρου, από ένα μεγάλο τμήμα των λαϊκών στρωμάτων που υφίστανται τις οικονομικές και κοινωνικές πιέσεις, αλλά και τις γενικότερες επιπτώσεις της κυβερνητικής πολιτικής (περιβαλλοντικές καταστροφές, πυρκαγιές κ.λπ.).
2.3 Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της κυβέρνησης βρίσκεται στο γεγονός ότι δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή οι πολιτικοί και κοινωνικοί παράγοντες οι οποίοι να κινηθούν για την ανατροπή της. Προς το παρόν, η δυσαρέσκεια των λαϊκών στρωμάτων δεν έχει μία συγκεκριμένη πολιτική διέξοδο. Τα βασικά κόμματα της αντιπολίτευσης ελέγχονται άμεσα ή έμμεσα από το μεγάλο κεφάλαιο. Αυτό το γεγονός από την μια πλευρά τα αποδυναμώνει γιατί δεν μπορούν να παίξουν κανένα διακριτό ρόλο και, από την άλλη πλευρά, αμβλύνει τις πιέσεις προς την κυβέρνηση και διαμορφώνει διεξόδους μελλοντικών κυβερνητικών συνεργασιών.
Σε κάθε περίπτωση, με τα σημερινά δεδομένα, μία νέα αυτοδύναμη κυβέρνηση της Ν.Δ. δεν φαίνεται να είναι εφικτή. Για αυτό ενεργοποιείται ξανά και η συζήτηση για αντιδραστικές αλλαγές στον εκλογικό νόμο, κάτι που, αν υλοποιηθεί, θα αποτελέσει μία ακραία πολιτική και θεσμική εκτροπή.
Επίσης, διαμορφώνονται σχέδια που έχουν ερείσματα σε τμήματα του κεφαλαίου για μία ανασυγκρότηση της κεντροαριστεράς σε συστημικά πλαίσια ως εναλλακτικό μοχλό πίεσης απέναντι στο μπλοκ Μητσοτάκη. Η προσπάθεια αναβάπτισης του Τσίπρα από εφοπλιστικούς ομίλους με τις μιντιακές τους προεκτάσεις και άλλες κινήσεις εντάσσονται σε αυτή την κατεύθυνση.
2.4 Οι αντιφάσεις της κυβέρνησης δεν θα μπορούσαν να ενεργοποιηθούν χωρίς τις επιπτώσεις της συσσωρευμένης κοινωνικής δυσαρέσκειας. Στον πυρήνα των κοινωνικών αντιδράσεων που εκδηλώθηκαν το πρώτο τρίμηνο του 2025 για τα Τέμπη, βρίσκεται η συσσωρευμένη δυσαρέσκεια, που εμφανίστηκε ήδη στις αυτοδιοικητικές εκλογές και τις ευρωεκλογές, χωρίς να βρίσκει πολιτική ή κινηματική διέξοδο. Ωστόσο, η ΝΔ διευκολύνεται από το ότι η κοινωνική δυσαρέσκεια έχει ρευστά χαρακτηριστικά, τα οποία ενεργοποιούνται κυρίως με βάση το θυμικό και όχι με συμπαγή πολιτικά αιτήματα, τα οποία να μπορούν να συναρθρώσουν ένα πολιτικό πρόγραμμα.
Επίσης, γιατί οι λαϊκές μάζες που κινητοποιήθηκαν έχουν μικρή η μηδαμινή σύνδεση με μαζικούς φορείς όπως κόμματα, συνδικάτα, συλλόγους ή και λαϊκές πρωτοβουλίες. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ότι οι κινητοποιήσεις των Τεμπών δεν συνεχίστηκαν, ή δεν αναπτύχθηκαν με μαζικούς όρους άλλες κινητοποιήσεις που αφορούν ανοιχτά κοινωνικά μέτωπα και διεκδικήσεις.
Η βασικότερη, ίσως, διαφορά από την περίοδο του 2010 – 2015 είναι ότι, τότε υπήρχε μία πρωτοφανής ανερχόμενη κοινωνική δυναμική σε προοδευτική κατεύθυνση, ενώ, σήμερα, ακόμα και αν υπάρχουν κινητοποιήσεις, όπως αυτές των Τεμπών, που εμπλέκουν ένα μεγάλο εύρος κοινωνικών στρωμάτων, κυριαρχούν τα ιδεολογικά και πολιτικά αποτελέσματα που έχουν επιφέρει οι ήττες του κοινωνικού κινήματος, και οι επιπτώσεις της απουσίας ορατής πολιτικής διεξόδου.
2.5 Με αυτά τα δεδομένα, παρά την αδυναμία της, η κυβέρνηση θα επιχειρήσει μία περαιτέρω αυταρχική στροφή, όπως κάθε κυβερνητικό κέντρο στην φάση πριν από την τελική κρίση, επειδή, μεταξύ των άλλων, η σταθεροποίησή της έχει υπαρξιακή διάσταση, στο βαθμό που αναδεικνύεται ένα εκτεταμένο πλέγμα διαφθοράς.
Θα επιχειρήσει να μετασχηματίσει την συγκυριακή αδυναμία, συμπαρασύροντας το σύνολο του κυρίαρχου πολιτικού μπλοκ και των μερίδων του κεφαλαίου. Πρόκειται για μία στρατηγική ρίσκου, η οποία όμως είναι συμβατή με αυτό το ιδιαίτερο πολιτικό ρεύμα και τις μερίδες του κεφαλαίου που πρωτίστως εκφράζει.
Αλλά και να διευρύνει την πρωτοβουλία των κινήσεων, με ειδική στόχευση έναντι των κοινωνικών υποκειμένων και των πολιτικών δυνάμεων, οι οποίες μπορούν να παρέμβουν δυναμικά σε νέες κινητοποιήσεις ή να της δημιουργήσουν περαιτέρω πολιτική φθορά.
Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση θα συνεχίσει την επιθετική πολιτική απέναντι στα λαϊκά στρώματα, γεγονός που δεν μπορεί να κρυφτεί πίσω από τις ελάχιστες ψευδεπίγραφες και αποσπασματικές παροχές που εξαγγέλθηκαν στη ΔΕΘ, σε μια προσπάθεια να ανακάμψει σε κάποιο βαθμό η πολιτική επιρροή της.
2.6 Παρόλο που φαίνεται ότι απέχουμε από την εσωτερική αντικατάσταση Μητσοτάκη, αυτή θα εξαρτηθεί από τις επιπτώσεις του σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ και τη σοβαρότητα των επομένων σκανδάλων που θα βγουν στην επιφάνεια, το βαθμό φθοράς της εκλογικής επιρροής της Ν.Δ. και την εκδήλωση της κοινωνικής δυσαρέσκειας μέσα από επιμέρους ή συνολικότερες κινητοποιήσεις.
Σε κάθε περίπτωση, το ενδεχόμενο που διαμορφώνεται δεν είναι τόσο η διαμόρφωση ενός εναλλακτικού κυβερνητικού μπλοκ έναντι της Ν.Δ., αλλά κάποιας μορφής συγκυβέρνηση με κορμό τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ ή την ακροδεξιά χωρίς την ηγεσία του Μητσοτάκη, ή με κορμό τη Ν.Δ. και τμήμα του ΠΑΣΟΚ.
3. Η κατάσταση της αριστεράς
3.1 Παρά την κρίση πολιτικής νομιμοποίησης της κυβέρνησης και την αποδυνάμωση της αστικής αντιπολίτευσης, η επίδραση της αριστεράς στην πολιτική σκηνή και στο μαζικό κίνημα είναι περιορισμένη και υπολείπεται των δυνατοτήτων και των αναγκαιοτήτων της περιόδου.
Οι κοινωνικές μεταβολές της μνημονιακής καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης, τα ιδεολογικά τους αποτελέσματα αλλά και οι πολιτικές επιπτώσεις της κυβερνητικής διαχείρισης του ΣΥΡΙΖΑ αποκρυσταλλώνονται σε μία μεγάλη αλλαγή των πολιτικών και ιδεολογικών συσχετισμών σε συντηρητική κατεύθυνση.
Οι δυνάμεις της αριστεράς μετά την μνημονιακή στροφή του ΣΥΡΙΖΑ, είχαν μία διπλή αποτυχία. Δεν κατάφεραν να διευρύνουν την πολιτική τους επιρροή στο κεντρικό πολιτικό επίπεδο και δεν πέτυχαν να συγκροτήσουν ένα μέτωπο αγώνα που να αντιπαρατίθεται επιτυχημένα ή να προκαλεί φθορά σε κεντρικές επιλογές της κυβέρνησης.
Το αποτέλεσμα είναι ότι η κυβέρνηση έχει προωθήσει ένα σύνολο μέτρων, τα οποία έχουν οδηγήσει σε δομικές μεταβολές στο συσχετισμό δύναμης μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας, σε βάρος της δεύτερης.
3.2 Σημαντική ευθύνη έχει το ΚΚΕ, που αρνείται να θέσει στο κέντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης το επίδικο της ανατροπής της κυβέρνησης της ΝΔ, κάθε αίτημα που θα μπορούσε να εμβαθύνει το περιεχόμενο των κινητοποιήσεων και να τους δώσει προοπτική όπως αυτό για κρατικοποίηση των σιδηροδρόμων, όπως και κάθε εναλλακτική ανατρεπτική προοπτική.
Ενδεικτική είναι η ρητορική των ίσων αποστάσεων, η στάση του σε σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά ακόμα και η απαράδεκτη στάση του το καλοκαίρι απέναντι στις κινητοποιήσεις για την Παλαιστίνη, που έφτασε στο σημείο να χαρακτηρίζει μορφές των κινητοποιήσεων ως «αντισημιτικές και ρατσιστικές», ενισχύοντας την κυβερνητική επιχειρηματολογία.
Σε μια σειρά κεντρικά ζητήματα, προβάλει θέσεις που θωρακίζουν με «υπεραριστερή» επιχειρηματολογία την πολιτική κατεύθυνση των αστικών κομμάτων. Ενδεικτική είναι η στάση του όλη την περίοδο της κρίσης των μνημονίων, με αποκορύφωμα το δημοψήφισμα, που δεν στήριξε το ΟΧΙ στα μνημόνια.
Επιπλέον, αρνείται κάθε συνεργασία και κινηματικό συντονισμό με τις υπόλοιπες δυνάμεις της αριστεράς, ενισχύοντας τον κατακερματισμό και τις ενδοαριστερές αντιθέσεις, που είναι απωθητικές για τις ευρύτερες μάζες.
3.3 Επίσης, είναι προβληματική η στάση δυνάμεων της ριζοσπαστικής αριστεράς. Από την μία πλευρά, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ επιμένει στο σεχταρισμό και στην διαρκή πολεμική κυρίως απέναντι στην Ενωτική Πρωτοβουλία/ΜΕΡΑ25/ΑΝΑΤΡΕΠΤΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ. Πέρα από τις μικροπολιτικές στοχεύσεις, αυτή η κατεύθυνση στηρίζεται σε ένα ιδεολογικό σχήμα, σύμφωνα με το οποίο η κρίση του ρεφορμισμού και η αποκάλυψη της πραγματικής φύσης του στις μάζες θα ωθήσει ένα τμήμα τους σε πιο ριζοσπαστικές θέσεις. Κάτι τέτοιο διαψεύδεται σταδιακά, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς.
Αντίστοιχα, ορισμένες τάσεις που προέρχονται από αυτή, αλλά και από τμήματα όσων αποχώρησαν από τον ΣΥΡΙΖΑ μετά τη μνημονιακή συνθηκολόγησή του, παρά την ρητορική για τη συγκρότηση μετώπων, στην πραγματικότητα προτείνουν συγκλίνουσες με αυτές της ΑΝΤΑΡΣΥΑ τακτικές, που αφορούν περιορισμένη πολιτική και εκλογική παρέμβαση από δυνάμεις αποκλειστικά της αντικαπιταλιστικής αριστεράς. Ταυτόχρονα, προτάσσουν το ζήτημα της αποδέσμευσης από την Ε.Ε. ως κριτήριο μίας εκλογικής συνεργασίας, στάση που συνιστά ένα εμπόδιο μακροπρόθεσμα για οποιαδήποτε κοινή εκλογική στάση με δυνάμεις που δεν αποδέχονται εκ των προτέρων μια τέτοια στρατηγική.
Η πολιτική θέση που διατύπωσε η Ενωτική Πρωτοβουλία για τη σύγκρουση και ρήξη με τις πολιτικές που κυριαρχούν στην Ε.Ε. είναι σήμερα περισσότερο από επαρκής για έναν εκλογικό σχηματισμό, ιδιαίτερα μάλιστα, όταν έχει συμπληρωθεί με την πολιτική θέση ότι, σε περίπτωση σύγκρουσης μεταξύ μίας προοδευτικής φιλολαϊκής εφαρμοζόμενης πολιτικής και των μηχανισμών της Ε.Ε., τότε θα προταχθεί η αποδέσμευση από αυτή.
3.4 Σε ότι αφορά στη ΝΕΑΡ, αυτή φαίνεται θνησιγενής, καθώς δεν υπάρχει πεδίο απεύθυνσής της σε τμήματα των λαϊκών τάξεων με βάση την υπεράσπιση της μνημονιακής πολιτικής. Ο διαχωρισμός της από το ΣΥΡΙΖΑ δεν αντιστοιχούσε σε στρατηγικές διαφοροποιήσεις, ή σε ένα πλαίσιο που να μπορεί να οικοδομήσει σχέσεις με κάποιο αριστερό λαϊκό ακροατήριο.
Αυτή η δομική πολιτική αδυναμία της ΝΕΑΡ, το πιθανότερο είναι ότι θα οδηγήσει την πλειοψηφία της σε εκ νέου σύμπραξη με το ΣΥΡΙΖΑ ή σε ένα ευρύτερο σχήμα με την εκ νέου εμπλοκή Τσίπρα.
3.5 Η Ενωτική Πρωτοβουλία ΜέΡΑ25|Ανατρεπτική Οικολογική Αριστερά σταθεροποιεί και αυξάνει την πολιτική επιρροή της. Ωστόσο, η αύξηση αυτή δεν αντιστοιχεί στο γεγονός ότι δικαιώνονται πλευρές του πολιτικού της λόγου, αλλά και στο βαθμό απομάκρυνσης τμημάτων των λαϊκών τάξεων από τα αστικά κόμματα και είναι δυσανάλογη με αυτή που εμφανίζουν προσωποπαγή μορφώματα όπως η Πλεύση Ελευθερίας. Επιπλέον, δεν έχει αναπτύξει οργανικές σχέσεις με το εργατικό λαϊκό κίνημα, με εργατικά στρώματα και λαϊκές γειτονιές. Παραμένει όμως ένας ενωτικός, αγωνιστικός και ελπιδοφόρος χώρος στα πλαίσια της ριζοσπαστικής Αριστεράς.
4. Για την πολιτική παρέμβαση της επόμενης περιόδου.
4.1 Σήμερα είναι αναγκαίος ένας ενωτικός ριζοσπαστικός πόλος αγωνιστικής πολιτικής αντιπολίτευσης, στήριξης των κοινωνικών αγώνων και εναλλακτικής ανατρεπτικής διεξόδου αλλά και η κεντρική έκφρασή του στο κεντρικό πολιτικό σκηνικό.
Ένας τέτοιος πόλος θα επιχειρεί
α) να συγκεντρώσει δυνάμεις και στο κεντρικό πολιτικό επίπεδο και σε επιμέρους μέτωπα και να κινείται σε αντικυβερνητική κατεύθυνση, όποια μορφή και αν πάρει η επόμενη κυβερνητική λύση
β) να συγκρούεται με τις μνημονιακές αναδιαρθρώσεις και να αγωνίζεται για την αναδιανομή σε όφελος των λαϊκών τάξεων,
γ) να εκφέρει μία στρατηγική που θα περιλαμβάνει την υλοποίηση ενός εκτεταμένου προγράμματος επανακρατικοποιήσεων και μία συνολικά διαφορετική πολιτική οικονομικής αναδιανομής υπέρ των κατώτερων τάξεων, αλλά και μία συνεκτική κριτική στην ΟΝΕ και στην Ε.Ε.
Αντικειμενικά, δεν μπορεί να αναπτύξει ένα πλήρες κυβερνητικό πρόγραμμα, ούτε να θέτει ως μεσοπρόθεσμο στόχο την ανάληψη της κυβερνητικής εξουσίας, αλλά ένα πρόγραμμα στόχων για την αντιμετώπιση, με ένταση των κοινωνικών αγώνων, των λαϊκών προβλημάτων.
Σε αυτή την κατεύθυνση με βασικό ρόλο θα κινηθεί η ΕΝΩΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ, αναλαμβάνοντας δράσεις για τη διεύρυνση και συνδιαμόρφωσή της με άλλες δυνάμεις, οργανωμένες και ανένταχτες της ριζοσπαστικής Αριστεράς.
4.2 Το πολιτικό ζητούμενο σήμερα είναι η ανασυγκρότηση, η ενότητα και η ενδυνάμωση της ριζοσπαστικής αριστεράς. Αυτός ο πολιτικός στόχος εξυπηρετείται από την κατά το δυνατόν διεύρυνση των πολιτικών συνεργασιών, με κεντρική συμβολή της Ενωτικής Πρωτοβουλίας ΜέΡΑ25|Ανατρεπτική Οικολογική Αριστερά, αλλά με ανοιχτό προσανατολισμό, που θα καταλήξει σε πολιτικό συντονισμό, κοινές πρωτοβουλίες και κοινή εκλογική κάθοδο.
Μέσα στο πλαίσιο της πολιτικής ρευστότητας, υπάρχουν πολιτικές τάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να συμβάλλουν, εντάσσονται στην ριζοσπαστική αριστερά και κατανοούν την αναγκαιότητα ανασυγκρότησης της.
Δεδομένης της στάσης άλλων πολιτικών δυνάμεων της αριστεράς, η πρόταση αυτή μπορεί καταρχήν να απευθύνεται σε δυνάμεις της ριζοσπαστικής αριστεράς, οργανωμένες ή μη, που αντιλαμβάνονται την ανάγκη της μετωπικής ενωτικής πολιτικής, σε ανένταχτο δυναμικό που αποστρατεύθηκε τα προηγούμενα χρόνια λόγω της απογοήτευσης και των πολυκατακερματισμών, αλλά και σε ένα δυναμικό που αποδεσμεύεται από το ΣΥΡΙΖΑ ή / και τη Νέα Αριστερά, έχοντας μία αυτοκριτική διάθεση σε σχέση με τις πολιτικές επιλογές της περιόδου διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
4.3 Συνολικότερα, σε σχέση με τις συνεργασίες, εκτιμούμε ότι:
α) για τη διεύρυνση και τη σταθεροποίηση ενός μπλοκ της ριζοσπαστικής αριστεράς πρέπει να αξιοποιούνται τα ρήγματα που διαμορφώνονται στην ευρύτερη αριστερά, σε συνθήκες όξυνσης της πάλης των τάξεων
β) ανεξάρτητα από τις κριτικές και τις αποτιμήσεις για τις στρατηγικές, τις τακτικές, και τις ευθύνες πολιτικών ρευμάτων και προσώπων, αυτό που δεσπόζει είναι οι πολιτικές θέσεις μέσα στη σημερινή συγκυρία και το εάν θα εμφανιστούν ρήξεις προς τα αριστερά, που θα διαχωρίζονται από τη γραμμή ανασυγκρότησης της κυβερνητικής κεντροαριστεράς.
Ωστόσο, απαιτείται επιπλέον:
α) ο έμπρακτος διαχωρισμός από την κυβερνητική πολιτική της δεύτερης διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ,
β) μία κριτική αποτίμηση των επιπτώσεων της πολιτικής των μνημονίων ως προς τα λαϊκά στρώματα, αλλά και την ίδια την αριστερά.
Δεν είναι δυνατόν σήμερα με βάση τα οικονομικά αλλά και τα πολιτικά δεδομένα, και ναρκοθετεί όχι μόνο κάθε ενδεχόμενο συζήτησης, αλλά και κάθε προσπάθεια μαζικής απεύθυνσης στα λαϊκά στρώματα, να υποστηρίζει κανείς ότι με την εφαρμογή των μνημονίων έσωσε τη χώρα από την καταστροφή
γ) η δέσμευση ότι η πολιτική στρατηγική αφορά την ανασυγκρότηση ενός ρεύματος της ριζοσπαστικής αριστεράς και όχι την διεκδίκηση θέσης σε ένα εναλλακτικό πόλο διακυβέρνησης της κεντροαριστεράς (ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, Τσίπρας κ.λπ..),
δ) τη δέσμευση σε ένα αριστερό ριζοσπαστικό πρόγραμμα, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε ρήξεις με την ΟΝΕ και την Ε.Ε.
4.4 Συμπερασματικά, η πολιτική συγκυρία χαρακτηρίζεται από μία ρευστότητα. Η ΝΔ επιλέγει μία ιδιαίτερα επιθετική πολιτική, σε μια σειρά από πεδία, όχι μόνο ως αντιπερισπασμό, αλλά και για να προωθήσει περαιτέρω αντιδραστικές αλλαγές του κοινωνικού συσχετισμού, που θα έχουν και πολιτικές επιπτώσεις. Τα πεδία αυτά διαμορφώνουν τα κοινωνικά μέτωπα της επόμενης περιόδου:
Α) το νέο εργασιακό νομοσχέδιο και η περαιτέρω απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, αλλά και ο κυβερνητικός αυταρχισμός σε βάρος των δημοσίων υπαλλήλων,
Β) το μέτωπο της ακρίβειας, της υπεράσπισης των δημόσιων κοινωνικών αγαθών και υπηρεσιών, με κορυφαία τη δημόσια υγεία, την παιδεία και την πολιτική προστασία, αλλά και της προστασίας της λαϊκής στέγης,
Γ) ο αγώνας ενάντια στη βαθύτερη εμπλοκή στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς, ενάντια στον πόλεμο, την αύξηση των εξοπλισμών και την περικοπή κοινωνικών δαπανών, αλλά και ενάντια στο νέο κύμα ρατσιστικής, αντιπροσφυγικής υστερίας,
Δ) η υπεράσπιση της δημόσιας παιδείας, τόσο από την πολιτική της πλήρους ιδιωτικοποίησης, όσο και από τον αυταρχισμό, την καταστολή και την πειθάρχηση που επιχειρείται σε βάρος ιδίως της φοιτητικής νεολαίας
Ε) η ενεργή συμμετοχή και συνεισφορά στους αγώνες για απόδοση δικαιοσύνης για το μαζικό έγκλημα των Τεμπών, για αλληλεγγύη στους Παλαιστίνιους, ενάντια στον πόλεμο, για τα δημοκρατικά δικαιώματα, για απόδοση ευθυνών για τα σκάνδαλα (ΟΠΕΚΕΠΕ κλπ).
4.5 Στα κοινωνικά μέτωπα πρέπει να αναληφθούν πρωτοβουλίες που θα μπορούν να διαμορφώνουν κινητοποιήσεις κεντρικού χαρακτήρα, που να διατηρούν μία ευρεία μαζικότητα, και να προωθούν μία αντίληψη μετωπικών συνεργασιών στο κίνημα που θα ξεπερνά σε ευρύτητα τη ριζοσπαστική αριστερά, θα βάζει μπροστά τους μαζικούς χώρους και θα εμπλέκει όσο το δυνατόν περισσότερες δυνάμεις.
5. Για τα ιδιαίτερα πολιτικά καθήκοντα της ΛΑΕ –ΑΑ
Σε ό,τι αφορά στην πολιτική παρέμβαση και στις διαδικασίες της ΛΑΕ – ΑΑ, η συμμετοχή των δυνάμεών μας σε μια σειρά μετώπων αποτιμάται θετικά, στο βαθμό που, μέχρι σήμερα, έχουμε συμμετάσχει σε κάθε μεγαλύτερη ή μικρότερη κινηματική διαδικασία, αλλά και έχουμε πάρει αυτοτελείς πρωτοβουλίες, πάντα στην κατεύθυνση της συσπείρωσης περισσότερων δυνάμεων.
Το επόμενο διάστημα, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην παρέμβαση στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, τόσο λόγω των σημαντικών κοινωνικών μετώπων που ανοίγουν, όσο και ευρύτερα, για την καλύτερη οργάνωση και συγκρότηση των δυνάμεών μας. Ταυτόχρονα, πρέπει να συνεχίσουμε την ιεράρχησή μας στη φοιτητική νεολαία.
Σε επίπεδο πολιτικών πρωτοβουλιών, συνεχίζουμε την ενεργή συμμετοχή μας στην ΕΝΩΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ και στην προσπάθεια της να γειωθεί με τα λαϊκά στρώματα και τα οξυμμένα προβλήματά τους και να προωθήσει τη συνεργασία με άλλες οργανωμένες και μη δυνάμεις της ριζοσπαστικής Αριστεράς.
Παράλληλα, συνεχίζουμε τις αυτοτελείς μας πρωτοβουλίες, με ορατότητα του χώρου μας, ιδιαίτερα σε πολιτικά και ιδεολογικά ζητήματα που είναι κρίσιμα για τη συγκυρία. Προγραμματίζουμε ανοικτές συνελεύσεις της ΛΑΕ – ΑΑ μέχρι το τέλος της χρονιάς σε όλη την Ελλάδα, με διαδικασίες ανάδειξης συντονιστών – συντονιστικών, όπου δεν υπάρχουν, προγραμμάτων δράσης των τοπικών και θεματικών οργανώσεων, αλλά και ενισχύουμε την επικοινωνιακή δουλειά μας.
Αθήνα 9.9.2025
