Στο Ισραήλ δεν υπάρχει σαφής διάκριση ανάμεσα στον πολίτη και τον στρατιώτη. Η στρατιωτική ιδιότητα δεν είναι ένα παρελθόν που αφήνεις πίσω σου, αλλά μια μόνιμη ταυτότητα που διαμορφώνει ολόκληρη τη ζωή σου. Η θητεία δεν είναι απλώς εκπαίδευση σε όπλα, άλλα ένα ιδεολογικό εργοστάσιο, όπου οι νέοι εκπαιδεύονται να βλέπουν τους Παλαιστινίους ως «εχθρούς» και να θεωρούν αυτονόητη την αποικιακή πραγματικότητα των εποικισμών και της στρατιωτικής κατοχής. Και αυτό συμβαίνει γιατί το Ισραήλ είναι ένα αποικιοκρατικό μόρφωμα που το διαφοροποιεί από τα υπόλοιπα κράτη.
Άρθρο του δημοσιογράφου Ηλία Σκυλλάκου
Η εμπειρία της καταπίεσης δεν είναι αφηρημένη για τους στρατευμένους. Κατά τη διάρκεια της θητείας τους, σχεδόν όλοι θα σταθούν σε φυλάκια, θα κάνουν περιπολίες σε παλαιστινιακές πόλεις, θα επιβλέψουν check points ή θα συμμετάσχουν σε στρατιωτικές επιχειρήσεις, όπως οι εισβολές στη Γάζα.
Η καθημερινή τριβή με την κατοχή τους μετατρέπει σε ζωντανά γρανάζια ενός μηχανισμού που επιβιώνει χάρη στην μόνιμη στρατιωτική παρουσία. Ήδη από τον Οκτώβριο του 2023 45.000 έφεδροι συμμετείχαν ή συμμετέχουν στην γενοκτονία στη Γάζα με την στρατιωτική ζωή να μην τελειώνει, καθώς οι Ισραηλινοί παραμένουν έφεδροι μέχρι και τα 40–45 για τους άνδρες και τα 38 για τις γυναίκες.
Η στρατιωτικοποίηση όμως δεν σταματά στα σύνορα της εφεδρείας. Στο Ισραήλ, το βιογραφικό σου στον στρατό μπορεί να ανοίξει πόρτες στον ιδιωτικό τομέα, ειδικά στην υψηλή τεχνολογία. Μονάδες όπως η 8200, ειδικευμένες στην κυβερνοπαρακολούθηση, τροφοδοτούν την αγορά με στελέχη που πωλούν την εμπειρία τους σε πολυεθνικές, κυβερνήσεις και εταιρείες ασφαλείας.
Η αμυντική βιομηχανία —Elbit, Rafael, Israel Aerospace Industries— συνεργάζεται στενά με τον στρατό, αξιοποιώντας τεχνολογία «δοκιμασμένη στο πεδίο», δηλαδή σε Παλαιστινίους υπό κατοχή. Ο μηχανισμός κατοχής μετατρέπεται σε οικονομικό κεφάλαιο και οι στρατιώτες σε μηχανισμό ενός κερδοφόρου συστήματος καταστολής.
Το μοντέλο «πολίτης-στρατιώτης» εξάγεται κιόλας. Απόστρατοι Ισραηλινοί εργάζονται ως μισθοφόροι ή εκπαιδευτές σε δεκάδες χώρες, ενώ εταιρείες όπως η NSO Group, γνωστή για το λογισμικό κατασκοπείας Pegasus, στελεχώνονται σχεδόν αποκλειστικά από πρώην μέλη των IDF. Η εμπειρία της κατοχής γίνεται προϊόν προς πώληση σε αυταρχικά καθεστώτα, πετρελαϊκές εταιρείες και αστυνομίες ανά τον κόσμο.
Ακόμα και η «χαλαρή» εικόνα του Ισραηλινού τουρίστα στο εξωτερικό είναι παραπλανητική. Οι νεαροί που ταξιδεύουν μετά τη θητεία τους έχουν μόλις επιστρέψει από επιχειρήσεις κατοχής. Ακόμα και σε κρουαζιέρες ή διακοπές, η πλειοψηφία παραμένει έφεδρος ή απόστρατος με πρόσφατη εμπειρία καταστολής. Κουβαλούν όχι μόνο τη στρατιωτική τους εκπαίδευση, αλλά και την ιδεολογική διαμόρφωση που την συνοδεύει.
Γι αυτό όσοι μιλουν γενικόλογα για «λαό του Ισραήλ» ή βλέπουν «τουρίστες», στην χώρα μας, δεν πρέπει να ξεχνούν ότι ο στρατός διαπερνά την κοινωνία. Σχεδόν όλοι οι πολίτες είναι είτε εν ενεργεία στρατιώτες είτε έφεδροι. Η στρατιωτική εμπειρία καθορίζει την επαγγελματική εξέλιξη, την πολιτική καριέρα, ακόμη και την κοινωνική θέση.
Δεν πρέπει παράλληλα να μας διαφεύγει πως ιδεολογικός μηχανισμός για την δημιουργία του Ισραηλινού κράτους ως πολεμικού βραχίωνα, στη Μέση Ανατολή είναι ο σύγχρονος σιωνισμός. Μέσω της δημιουργίας ενός πολεμικού κλίματος και της καλλιέργειας του εθνικισμού, που καλλιεργείται η σιωνιστική ηγεσία στο Ισραηλινό κράτος ενισχύει τη νομιμοποίησή της και τη στήριξη από το εσωτερικό της χώρας, προωθώντας εδώ και χρόνια τον εποικισμό στα ξένα εδάφη θεωρώντας πως αυτή η γη τους ανήκει στη Δυτική Όχθη και στην Γάζα.
Το 2024, το ζήτημα του εποικισμού στη Λωρίδα της Γάζας επανήλθε στο προσκήνιο με δηλώσεις και πρωτοβουλίες από Ισραηλινούς αξιωματούχους και οργανώσεις.
Ο Ισραηλινός υπουργός Εθνικής Ασφαλείας Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ έχει μιλήσει κατά καιρούς για την αποκατάσταση και την επανίδρυση των ισραηλινών οικισμών στη Γάζα.
«Αν το επιθυμούμε, μπορούμε να επανασυστήσουμε τους οικισμούς στη Λωρίδα της Γάζας», δήλωσε ο υπουργός σε διάσκεψη για τα σύνορα της Γάζας, την οποία διοργάνωσε η υπέρ του εποικισμού οργάνωση Ναχάλα. «Μπορούμε επίσης να ακολουθήσουμε μια άλλη κατεύθυνση: να ενθαρρύνουμε τη μετανάστευση. Η αλήθεια είναι πως αυτή είναι η πιο ηθική και ενδεδειγμένη λύση», είπε και πρόσθεσε ότι οι κάτοικοι της Λωρίδας της Γάζας πρέπει να αντιληφθούν πως το Ισραήλ «τους παρέχει τη δυνατότητα να επιλέξουν» να μετεγκατασταθούν σε άλλες χώρες. «Η γη του Ισραήλ είναι δική μας», κατέληξε.
Ένοπλοι έποικοι κυκλοφορούν παντού
Για να δούμε όμως κάποια στοιχεία που εξηγούν την επίσημη εποικιστική γραμμή του Ισραήλ, και την αρπαγή της Παλαιστινιακής γης, αλλά και πως οι έποικοι δεν είναι «άμαχοι» πολίτες, και προφανώς όταν ταξιδεύουν στην χώρα μας ή αλλού δεν είναι «τουρίστες», αλλά ένοπλα παραστρατιωτικά τμήματα.
Το Ισραήλ μόνο πέρυσι ενέκρινε την κατάσχεση επιπλέον 12.700 στρεμμάτων γης στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, τη μεγαλύτερη κατάσχεση γης σε παλαιστινιακό έδαφος τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, σύμφωνα με την ισραηλινή οργάνωση Peace Now που ήρθε στην δημοσιότητα φέτος το καλοκαίρι.
Η ανάπτυξη αυτών των εποικισμών συνοδεύεται από την κατασκευή υποδομών όπως δρόμοι, ύδρευση και ηλεκτρισμός, που εξυπηρετούν τους εποίκους. Αυτές οι υποδομές χρηματοδοτούνται και υποστηρίζονται από το ισραηλινό κράτος, ενώ οι παλαιστινιακές κοινότητες αντιμετωπίζουν περιορισμούς στην πρόσβαση σε παρόμοιες υποδομές και πόρους.
Αυτή είναι μια κατάσχεση ρεκόρ, αφού αυτά τα εδάφη, που βρίσκονται στην κοιλάδα του Ιορδάνη, κηρύχθηκαν «κρατική ιδιοκτησία» από την ισραηλινή αρχή που είναι υπεύθυνη για τις υποθέσεις γης στα Παλαιστινιακά Εδάφη. Το έτος 2023 έχει θέσει ρεκόρ όλων των εποχών για την κατασκευή οικισμών στη Δυτική Όχθη και για τη νομιμοποίηση παράνομων φυλακίων ξεπερνώντας τις νομιμοποιήσεις ολόκληρων προηγούμενων ετών.
Σύμφωνα με μια νέα έκθεση από την παρακολούθηση πολιτικής βίας της οργάνωσης Armed Conflict Location and Event Data (ACLED), από το τέλος του 2023 έχει αυξηθεί η ισραηλινή και διεθνή φιλοϊσραηλινή υποστήριξη προς τις παραστρατιωτικές ομάδες των εποίκων που εδώ και δεκαετίες κυκλοφορούσαν οπλισμένοι, οδηγώντας σε αύξηση της βίας τους κατά των Παλαιστινίων στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη.
Διεθνείς οργανώσεις επιβεβαιώνουν πως έχουν δημιουργηθεί πάνω από 800 νέες ομάδες έκτακτης ανάγκης των εποίκων. Με 10 έως 30 άτομα σε κάθε ομάδα, εκτιμάται ότι χιλιάδες νεοσύλλεκτοι έχουν ενταχθεί σε αυτές τις παραστρατιωτικές ομάδες των εποίκων.
Η διαχωριστική γραμμή μεταξύ εποίκων και στρατού στη Δυτική Όχθη έχει γίνει ασαφής τα τελευταία χρόνια. Εβραίοι Ισραηλινοί εθελοντές σε όλο το Ισραήλ και έποικοι της Δυτικής Όχθης οπλίζονται, εκπαιδεύονται και σχηματίζουν ομάδες για να περιπολούν τους δρόμους.
Αξιωματούχοι του ΟΗΕ αναφέρουν αυξανόμενες επιθέσεις εποίκων εναντίον Παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη. Αμερικανοί νομοθέτες έχουν εκφράσει ανησυχία ότι τα αμερικανικά όπλα εφόδου που πωλούνται στην ισραηλινή κυβέρνηση θα μπορούσαν να επιδεινώσουν το χάος.
Τα πυροβόλα όπλα, που συχνά κρέμονται στις πλάτες νεαρών Ισραηλινών που ολοκληρώνουν την υποχρεωτική τους θητεία σε αυτή την βαριά οχυρωμένη χώρα, αποτελούν συνηθισμένο θέαμα σε πόλεις και οικισμούς.
Οι ομάδες αυτές είναι ντυμένες με πολιτικά ρούχα αλλά φέρουν στρατιωτικού επιπέδου όπλα, όπως τουφέκια M16 που εκδίδονται από τον ισραηλινό στρατό και δεν είναι διαθέσιμα για αγορά από πολίτες. Συχνά κινούνται με οχήματα με κίτρινα φώτα και αυτές οι ομάδες έχουν την εξουσία να χρησιμοποιούν βία και να εκτελούν αστυνομικά καθήκοντα, όπως έρευνες και συλλήψεις.
Είναι σημαντικό να ξεκαθαριστεί πως η ιστορία των ένοπλων εποίκων στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη είναι βαθιά ριζωμένη στις δεκαετίες της σύγκρουσης. Η πρακτική των εποικισμών ξεκίνησε στις αρχές του 20ού αιώνα, αλλά ο σύγχρονος ισραηλινός εποικισμός που παρατηρούμε σήμερα έχει τις ρίζες του στη σύγκρουση που ακολούθησε την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ το 1948. Το σιωνιστικό κράτος του Ισραήλ, άρχισε να εγκαθιστά εποίκους σε περιοχές που θεωρούνταν στρατηγικά και θρησκευτικά σημαντικές, επιχειρώντας να επεκτείνει την κατοχή στην Παλαιστίνη.
Οι έποικοι ισραηλινοί, αποτελούν ουσιαστικά τμήμα του Ισραηλινού στρατού, λειτουργώντας ως παράλληλος επιχειρησιακός μηχανισμός με πλήρη νομιμότητα στην γενοκτονία που γίνεται εντός της Παλαιστίνης. Με αυτή την έννοια η αντίσταση των Παλαιστινιακών οργανώσεων είναι δίκαιη, δεν γίνεται μόνο απέναντι στον επίσημο Ισραηλινού στρατό, αλλά και απέναντι στους ενόπλους εποίκους που κατέχουν τα παλαιστινιακά εδάφη.
Η πραγματικότητα είναι απλή: το Ισραήλ έχει χτίσει μια κοινωνία που λειτουργεί ως στρατώνας της αποικιοκρατίας. Ο «πολίτης-στρατιώτης» δεν είναι μια τυπική υποχρέωση, αλλά η βάση πάνω στην οποία στηρίζεται η κατοχή της Παλαιστίνης, η στρατιωτική οικονομία και οι διεθνείς εξαγωγές καταστολής. Γι’ αυτό και η συντριπτική πλειοψηφία των Ισραηλινών, είτε φοράει τη στολή είτε όχι, παραμένει στρατιώτης —στην υπηρεσία ενός αποικιακού καθεστώτος που επιβιώνει μόνο μέσω της μόνιμης στρατιωτικοποίησης.
