Στο πλαίσιο των ζωντανών σεμιναρίων και συζητήσεων με τίτλ﨔 Σινεμά και Ιστορία” θα προβλεφθούν τα ντοκυμαντέρ “Ρόζα, Η χώρα των δύο ποταμών” και “Η επιστροφή: Η ζωή μετά το Ισλαμικό Κράτος” – Τετάρτη 22 Ιουνίου 2022 στις 8.30′ μ. μ. στο Στέκι της Δράσης (Πάρνηθος 21, Βριλήσσια)
Στην 31η συνάντηση του σεμιναρίου « Σινεμά και Ιστορία » που οργανώνει το Cine Δράση, τελευταία της περιόδου 2021-2022 , συνεχίζουμε τη συζήτηση για την Αραβική Άνοιξη βλέποντας και σχολιάζοντας τα ντοκιμαντέρ « Ρόζα, Η χώρα των δύο ποταμών » (Roza: Welatê du çeman , 2016) του Kudbettin Cebe και « Η επιστροφή: Η ζωή μετά το Ισλαμικό Κράτος » (El retorno: la vida después del ISIS, 2021) της Alba Sotorra Clua.
– Ρόζα, Η χώρα των δύο ποταμών Κουρδική Παραγωγή, Ντοκιμαντέρ, Πολεμικό, 2016. Διάρκεια:75′. Σκηνοθεσία΄-Φωτογραφία-Ήχος: Kudbettin Cebe. Μουσική: Mahmud Berazi.
Το ντοκιμαντέρ πραγματεύεται την επανάσταση στη Ροζάβα μέσα από ιστορίες Ασσύριων, Κούρδων και Αράβων, οι οποίοι εν μέσω επιθέσεων από το ισλαμικό κράτος προσπαθούν να χτίσουν ένα κοινοτικό σύστημα, την δημοκρατική αυτονομία. Η ιστορία της Ροζάβα παρουσιάζεται τις περισσότερες φορές μέσα από τους ηρωικούς αγώνες των Κούρδων ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος, ενώ πολύ λιγότερη προσοχή δίνεται στην κοινωνική διάσταση των αλλαγών που συντελούνται στη Βόρεια Συρία. Η «Ρόζα, Η χώρα των δύο ποταμών» προσπαθεί να παρουσιάσει αυτό το λιγότερο γνωστό μέρος της ιστορίας. Έτσι, εκτός από την εικόνα του αγώνα και του μαρτυρίου, παρουσιάζει τη γέννηση μιας νέας κοινωνίας που βασίζεται στη γυναικεία απελευθέρωση, τους συνεταιρισμούς και την άμεση δημοκρατία.
Ο σκηνοθέτης Kutbettin Cebe, καταδικάστηκε σε φυλάκιση 2 ετών και 4 μηνών για προπαγάνδα υπέρ τρομοκρατικής οργάνωσης, παρόλο που αρνήθηκε τις κατηγορίες. Ο ίδιος δήλωσε για το θέμα: «Γύρισα ένα ντοκιμαντέρ. Εκείνη την εποχή γινόταν πόλεμος με το ISIS. Αποκλείεται να κάνω προπαγάνδα για οποιαδήποτε τρομοκρατική οργάνωση. Στο ντοκιμαντέρ κάνω ερωτήσεις, η άλλη πλευρά απαντά». Και συνεχίζει: «Έχουν εμμονή (οι Τούρκοι) με τις ταινίες ντοκιμαντέρ, ειδικά τις παραγωγές που μιλούν για το κουρδικό ζήτημα. Ήταν πραγματικά δύσκολο να κάνεις ντοκιμαντέρ στην περιοχή. Επιτρέψτε μου να σας δώσω ένα παράδειγμα: Θα πηγαίναμε στις καμένες πόλεις Cizre, Şirnak, Sur και Nusaybin και θα τραβούσαμε τις καταστροφές που προκάλεσε ο πόλεμος, αλλά και τη ζωή σήμερα εκεί. Ωστόσο, η πίεση της αστυνομίας, την οποία συναντούσαμε συστηματικά, είχε σαν αποτέλεσμα να μην μπορέσουμε να κάνουμε αυτή τη δουλειά».
– Η επιστροφή: Η ζωή μετά το Ισλαμικό Κράτος Ισπανία , Ντοκιμαντέρ, 2021. Διάρκεια: 90’. Σκηνοθεσία: Alba Sotorra Clua. Σενάριο: Júlia Berenguer, Xavi Carrasco, Alejandra Céspedes, Michael Nollet, Júlia Parés, Alba Sotorra. Φωτογραφία: Gris Jordana, Núria Roldos, Lara Vilanova. Μουσική: Mehmud Berazi, Josefina Rozenwasser.
Μετά το αναγνωρισμένο «Commander Arian: A Story of Women, War and Freedom», η Alba Sotorra επιστρέφει στο Κουρδιστάν και κάνει ένα ντοκιμαντέρ -συλλογικό πορτρέτο μιας ομάδας γυναικών από τη Δύση, οι οποίες εντάχθηκαν στα νιάτα τους στο Ισλαμικό Κράτος και σήμερα διεκδικούν το δικαίωμα μιας νέας αρχής στη χώρα τους. Κάποιες είναι μόνες, κάποιες έχουν παιδιά. Γυρίστηκε στο στρατόπεδο υψίστης ασφαλείας Roj στη Βορειοανατολική Συρία, όπου φιλοξενούνται 1500 νύφες του ISIS και τα παιδιά τους καθώς οι πατρίδες τους, χώρες σε όλο τον κόσμο αρνούνται την επιστροφή τους.
Το πιο οικείο πρόσωπο στην ταινία της Alba Sotorra Clua, τουλάχιστον στο βρετανικό κοινό, είναι αυτό της Shamima Begum, η οποία έγινε πρωτοσέλιδο όταν, στα 15 χρόνια της, έφυγε με δύο συμμαθητές της για να ενταχθεί στο Χαλιφάτο του ISIS στη Συρία. Το 2019 εννέα μηνών έγκυος, έχοντας χάσει ήδη 3 παιδιά και με τους 2 φίλους της νεκρούς κατέφυγε στον προσφυγικό καταυλισμό. Οι Αμερικανοί τηλεθεατές, με τη σειρά τους, θα αναγνωρίσουν την Hoda Muthana που έφηβη μετανάστευσε στη Συρία ενώ παρακινούσε τους οπαδούς της στο twitter να ακολουθήσουν το δρόμο της ή να οργανώσουν τρομοκρατικές επιθέσεις στις ΗΠΑ. Η προσχώρηση της στον ISIS έγινε πρωτοσέλιδο σε όλο τον κόσμο. Οι περισσότερες φιλοξενούμενες στο Roj είναι λιγότερο γνωστές γυναίκες από τη Γερμανία, τον Καναδά, την Ολλανδία και άλλες. Τώρα, για πρώτη φορά διηγούνται τις ιστορίες τους στην κάμερα. Η σκηνοθέτης συνδυάζει πλάνα από την καθημερινότητα των στρατοπέδων, όπως ομαδικές συνεδρίες όπου οι γυναίκες συζητούν τις εμπειρίες τους, συνεντεύξεις εμπλουτισμένες με αρχειακό ρεπορτάζ και ταινίες προπαγάνδας. Παρακολουθεί επίσης τη ζωή των παιδιών (μέχρι πέντε ετών), στο στρατόπεδο, ωθώντας το θεατή να προβληματιστεί για την κατάσταση τους.
Αν και οι γυναίκες έχουν διαφορετικές πατρίδες, διαφορετικές ηλικίες, μορφωτικό επίπεδο κλπ, υπάρχουν εντυπωσιακά κοινά στοιχεία σε αυτό που τους έχει συμβεί. Όλες δηλώνουν ότι αισθήματα μοναξιάς που τις ώθησαν προς το ISIS. Η Begum περιγράφει τον εαυτό της σαν το «μαύρο πρόβατο της οικογένεια της». Κάποιος άλλος σημειώνει ότι «το μόνο που ήθελα ήταν να γίνω μέρος ενός πράγματος», ενώ μια ηλικιωμένη Καναδή, η Kimberly Pollman, αναφέρει ότι ήταν το σύνδρομο της «άδειας φωλιάς» που την παρακίνησε. Αν και το φιλμ δεν αρνείται την πολυπλοκότητα της κατάστασης, δείχνει πώς αυτές οι γυναίκες κινήθηκαν, ως επί το πλείστον, επηρεασμένες από δημοσιεύματα στο διαδίκτυο, για να ανακαλύψουν κατά την άφιξή τους στη Συρία ότι έφτασαν σε μια «κόλαση πάνω στη γη».
Η σκηνοθέτης αφιερώνει αρκετό χρόνο με τους Κούρδους εθελοντές που τις φροντίζουν. Η ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών Govinaz Evdike, η οποία βοηθά τις γυναίκες να αντιμετωπίσουν τα τραύματα τους, παρόλο που η ίδια έχασε αγαπημένα πρόσωπα από το ISIS, δηλώνει ότι είναι καθήκον να τις βοηθήσουν. Μια υπενθύμιση ότι οι πραγματικοί ηρωισμοί στη ζωή είναι συχνά αόρατες πράξεις συγχώρεσης όπως αυτή. Ο τρόπος που η σκηνοθέτης εξετάζει το θέμα, η συμπονετική της στάση απέναντι σε αυτές τις γυναίκες και κυρίως τα παιδιά, λειτουργεί ως αντίβαρο στο λαϊκισμό με τον οποίο παρουσιάζονται συχνά οι ιστορίες τους από ΜΜΕ. Μπορεί να μην υπάρχουν εύκολες απαντήσεις, αλλά η συντριπτική αίσθηση είναι ότι το να παραμένουν όλα αυτά τα άτομα σε διαρκές κενό δεν μπορεί να είναι η λύση.
Διδασκαλία: Παναγιώτης Δενδραμής, σκηνοθέτης, διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Κρήτης.
Η παρακολούθηση του σεμιναρίου μπορεί να είναι είτε ζωντανή στο Στέκι της Δράσης (Πάρνηθος 21, Βριλήσσια), είτε διαδικτυακή μέσω της πλατφόρμας zoom:
Παρακολούθηση Σεμιναρίου Meeting ID: 854 2234 7324 Passcode: 947205
