Άρθρο του Γ. Ιωακειμίδη, επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης στην Περιφέρεια Αττικής
..
Γ. Ιωακειμίδης: Η αντιπυρική περίοδος ξεκίνησε! Η Περιφέρεια Αττικής είναι έτοιμη;
..
Η έναρξη της αντιπυρικής περιόδου την 1η Μαΐου σηματοδοτεί για τη χώρα μας, και ιδίως για την Αττική, μια περίοδο αυξημένης επαγρύπνησης και κινητοποίησης. Η απειλή των δασικών πυρκαγιών κάθε καλοκαίρι δεν αποτελεί τελικά μια αφηρημένη πρόβλεψη, αλλά μια επαναλαμβανόμενη πραγματικότητα.
Η δραματική εμπειρία του περσινού καλοκαιριού, με τη φωτιά που ξεκίνησε από τον Βαρνάβα έφτασε μέχρι και τον οικιστικό ιστό στο Χαλάνδρι – με κόστος μια ανθρώπινη ζωή, περιουσίες και χιλιάδες στρέμματα δάσους – καταδεικνύει με τον πιο σκληρό τρόπο την ανάγκη ενός ολοκληρωμένου και αποτελεσματικού σχεδιασμού για την πρόληψη, την καταστολή και τη διαχείριση των συνεπειών των δασικών πυρκαγιών.
Το ερώτημα, ωστόσο, παραμένει. Είναι επιχειρησιακά έτοιμοι όλοι οι φορείς Πολιτικής Προστασίας; Όσον αφορά την Περιφέρεια Αττικής την οποία ως αντιπολίτευση μπορούμε να ελέγξουμε, είναι έτοιμη να συνδράμει στην πρόληψη και αντιμετώπιση των πυρκαγιών του φετινού καλοκαιριού, που με μαθηματική ακρίβεια θα ξεσπάσουν;
Το πλαίσιο δράσης ορίζεται από το Γενικό Σχέδιο Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών εξαιτίας Δασικών Πυρκαγιών «Ιόλαος 2», το οποίο καθορίζει τις αρμοδιότητες όλων των εμπλεκόμενων φορέων Πολιτικής Προστασίας – Πυροσβεστικό Σώμα, Περιφέρειες, Δήμοι κ.λπ. – και προσδιορίζει τις υποχρεώσεις τους σε τέσσερις διακριτές φάσεις: την προετοιμασία, την αυξημένη επιφυλακή, την αντιμετώπιση και τη διαχείριση των συνεπειών.
Η Περιφέρεια Αττικής καλείται, βάσει του σχεδίου, να έχει ενεργοποιήσει ήδη από τις πρώτες μέρες του Μαΐου μια σειρά κρίσιμων προληπτικών δράσεων. Ενδεικτικά η επικαιροποίηση του τοπικού σχεδίου αντιμετώπισης πυρκαγιών, η κατάρτιση ειδικών σχεδίων για την οργανωμένη απομάκρυνση πολιτών, η κατάρτιση Μητρώου Εργοληπτών για τη διάθεση μέσων, όπως υδροφόρες και μηχανήματα έργου, η έκδοση αποφάσεων απαγόρευσης διέλευσης σε δάση και NATURA περιοχές, καθώς και η προπαρασκευαστική σύγκληση των Συντονιστικών Οργάνων Πολιτικής Προστασίας (όπως προβλέπονται σήμερα).
Πέρα από τις ενέργειες αυτές, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ενημέρωση των πολιτών για μέτρα αυτοπροστασίας και αποφυγής επικίνδυνων ενεργειών, όπως το κάψιμο ξερών χόρτων ή την απερίσκεπτη χρήση εργαλείων σε δασικές περιοχές.
Ο Υμηττός, η Πάρνηθα, η Πεντέλη, το Αιγάλεω κ.α. είναι πνεύμονες πρασίνου της Αττικής που περιβάλλουν κατοικημένες περιοχές και έχουν δεχτεί μέσα στα χρόνια έντονες πιέσεις. Η παρουσία Συνδέσμων Προστασίας οι οποίοι συντονίζουν ενέργειες πρόληψης, προσφέρει ένα θεσμικό υπόβαθρο που μπορεί να αποδειχθεί κρίσιμο. Η Περιφέρεια οφείλει όχι μόνο να συμβάλλει ενεργά στις δράσεις τους, αλλά και να συνεργαστεί με Δήμους και αρμόδιους φορείς ώστε αυτοί οι ορεινοί όγκοι να ενσωματωθούν ως προτεραιότητα στους επιχειρησιακούς σχεδιασμούς.
Μια άλλη παράμετρος στην ετοιμότητα της Περιφέρειας Αττικής συνδέεται αναπόφευκτα με την αποτελεσματικότητα και τη διαφάνεια στη διαχείριση των διαθέσιμων μέσων (υδροφόρες, μηχανήματα έργου κ.λ.π.) για τη συνδρομή του Πυροσβεστικού Σώματος. Το κακό παράδειγμα της προηγούμενης Περιφερειακής Αρχής (θητεία Γ. Πατούλη) όπου παρατηρήθηκαν φαινόμενα απευθείας αναθέσεων μεγάλης κλίμακας χωρίς τον αναγκαίο έλεγχο, υπογραμμίζει την ανάγκη η φετινή περίοδος να σηματοδοτήσει μια νέα προσέγγιση προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού (ΕΑΑΔΗΣΥ) είχε το 2022 επισημάνει ότι στο διάστημα 2021-2022, η Περιφέρεια Αττικής προέβη σε αναθέσεις 32 εκατομμυρίων ευρώ με διαδικασίες που ενδέχεται να συνιστούν κατάτμηση ενιαίων έργων και να παραβιάζουν τη θεσμική πρόβλεψη περί δημοσιότητας και ανταγωνισμού.
Το ζήτημα της χρηστής διαχείρισης δεν είναι απλώς θέμα διοικητικής ηθικής είναι ουσιώδης όρος για την αποτελεσματικότητα του σχεδίου. Η προετοιμασία απαιτεί όχι απλώς την ύπαρξη μέσων, αλλά και τη διασφάλιση ότι αυτά είναι καταγεγραμμένα, διαθέσιμα, λειτουργικά και επιχειρησιακά ενταγμένα στα σχέδια δράσης.
Προβληματικό σημείο, πάντως για τη σημερινή Διοίκηση της Περιφέρειας Αττικής αποτελεί η μη έγκαιρη (με σχεδόν ενάμιση χρόνο θητείας) ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας για την διάθεση μέσων Πολιτικής Προστασίας, οπότε μοιραία θα ακολουθηθεί η «πεπατημένη μέθοδος», δηλαδή οι απευθείας αναθέσεις.
Η Περιφέρεια Αττικής οφείλει, ωστόσο, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, να κινητοποιήσει το ανθρώπινο δυναμικό της και να συνεργαστεί με τα αρμόδια Υπουργεία αλλά και με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς – από την Πυροσβεστική έως τους Δήμους, τις τοπικές αστυνομικές και υγειονομικές αρχές. Η πρόληψη και η έγκαιρη αντιμετώπιση δεν είναι αποτέλεσμα αυτοματισμών αλλά θέμα πολιτικής βούλησης.
Δυστυχώς όμως, τα μείζονα ζητήματα του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας δεν έχουν ακόμη αντιμετωπιστεί από την Κεντρική Διοίκηση. Η αναχρονιστική δομή του (στηρίζεται στο Γενικό Σχέδιο «Ξενοκράτης» του έτους 2002!), η πολυνομία (στο Γενικό Σχέδιο «Ιόλαος 2» γίνεται επίκληση 146 κανονιστικών κειμένων, μεταξύ των οποίων 35 νόμοι, και 22 Προεδρικά Διατάγματα), η ανεπάρκεια οικονομικών πόρων, μέσων και ανθρώπινου δυναμικού, η έλλειψη σύγχρονων πολιτικών για τη διαχείριση των δασών (αξιοποίηση, διατήρηση, μεταπυρική αποκατάσταση) είναι μερικά από τα ζητήματα που δεν μας κάνουν αισιόδοξους.
Όπως όλοι οι φορείς Πολιτικής Προστασίας, έτσι και η Διοίκηση της Περιφέρειας Αττικής θα κριθεί από τις πράξεις της – όχι από τις προθέσεις ή τις ανακοινώσεις της. Η ετοιμότητα και η πρόληψη δεν είναι συμπλήρωμα, είναι ο πυρήνας του σχεδίου. Το καλοκαίρι είναι ήδη εδώ και τα έντονα καιρικά φαινόμενα λόγω κλιματικής κρίσης είναι προ των πυλών.
