Η Γραμματεία του Δυτικού Μετώπου απέστειλε ανοιχτή επιστολή – ερωτηματολόγιο προς τις παρατάξεις που έχουν κατοχυρώσει τη συμμετοχή τους στις επικείμενες Περιφερειακές εκλογές του Οκτωβρίου με θέμα τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων σε περίπτωση που εκλεγούν και ζητά την επίσημη τοποθέτηση κι απάντηση τους.
Αναλυτικά, η επιστολή – ερωτηματολόγιο του Δυτικού Μετώπου έχει ως εξής:
Απευθυνόμαστε στους συνδυασμούς, που έχουν δημοσιοποιήσει τη συμμετοχή τους στις εκλογές του 2023, για τη νέα διοίκηση της περιφέρειας Αττικής, με σκοπό την αποσαφήνιση θέσεων και προθέσεων στο συγκεκριμένο ζήτημα.
Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία είναι προϊόν της πεποίθησής μας ότι η διαχείριση των αστικών αποβλήτων της περιφέρειας Αττικής εξακολουθεί να αποτελεί μείζον πρόβλημα, καθώς υλοποιείται με τρόπο που συντηρεί, αναπαράγει και οξύνει χρόνια προβλήματα σε βάρος του περιβάλλοντος και της υγείας των πολιτών -ιδιαίτερα αυτών της Δυτικής Αθήνας – Αττικής- και, μάλιστα, με συνεχώς αυξανόμενο κόστος για το σύνολο των κατοίκων της περιφέρειας.
Η συνεχιζόμενη καθήλωση της ανακύκλωσης σε δραματικά χαμηλό επίπεδο -παρά τα δυσθεώρητα κονδύλια των «έργων βιτρίνας»-, η πριμοδότηση αντιπεριβαλλοντικών επιλογών όπως η καύση -ακόμη και απευθείας των σκουπιδιών του πράσινου κάδου-, η συνέχιση του συγκεντρωτικού μοντέλου με τη λογική «όλα στη Δυτική Αττική», η συνεχής εκχώρηση υπηρεσιών και κονδυλίων στα ιδιωτικά συμφέροντα και τα υψηλά δημοτικά τέλη για να συντηρείται ένα παράλογο, επικίνδυνο και αναποτελεσματικό σύστημα διαχείρισης είναι τα πιο κραυγαλέα δείγματα της κατάστασης που επικρατεί.
«Κορωνίδα» αυτού του συμπλέγματος πολιτικών επιλογών και οικονομικών συμφερόντων αποτελεί το διαχρονικό έγκλημα της λειτουργίας της εγκατάστασης «διαχείρισης» -σχεδόν, όλων- των σκουπιδιών της περιφέρειας Αττικής στη Φυλή, της οποίας ένα μόνο μέρος αποτελεί ο χώρος ταφής σκουπιδιών (ΧΥΤΑ), με τραγικές επιπτώσεις για τους κατοίκους της Δυτικής Αθήνας, Δυτικής Αττικής και Δυτικού Πειραιά. Υπενθυμίζουμε ότι, ήδη από το 2014, η Επιτροπή Αναφορών του Ευρωκοινοβουλίου έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου επισημαίνοντας: «Η υποβάθμιση του περιβάλλοντος στη Φυλή πρόκειται να αποτελέσει ένα μνημείο περιβαλλοντικού χάους, ασθενειών και ανθρώπινης δυστυχίας τουλάχιστον για τις επόμενες 3 γενιές που θα ζήσουν στην περιοχή» και ότι στη Δ. Αττική η εμφάνιση καρκίνων αυξήθηκε τρείς φορές περισσότερο απ’ ότι στις άλλες περιοχές της Αττικής. Τα παραπάνω είναι τραγικά στοιχεία, τα οποία επιβεβαιώνουν τον περιβαλλοντικό ρατσισμό, που υφίστανται οι κάτοικοι αυτών των περιοχών και σχετίζονται ευθέως με τη λειτουργία της χωματερής για πάνω από μισό αιώνα.
Ιδιαίτερη μνεία οφείλουμε να κάνουμε στην αναμενόμενη εξάντληση της χωρητικότητας και της τελευταίας θηριώδους επέκτασης της χωματερής στη Φυλή και στη μη δρομολόγηση εναλλακτικών λύσεων με αποτέλεσμα να καθίσταται -και πάλι- ορατός ο κίνδυνος μιας μεγάλης υγειονομικής κρίσης, με επιπτώσεις στο σύνολο των κατοίκων της Αττικής. Εκτός κι αν, πράγμα που φοβόμαστε, επιλεγεί και πάλι η λύση μιας νέας, εξίσου θηριώδους, επέκτασης της χωματερής.
Τα ερωτήματα που ακολουθούν εστιάζουν στα πιο σημαντικά, κατά τη γνώμη του ΔΜ, ζητήματα της διαχείρισης των αστικών αποβλήτων της περιφέρειας Αττικής, που θα κληθεί να αντιμετωπίσει το νέο περιφερειακό συμβούλιο. Είναι διατυπωμένα με τη μέγιστη δυνατή σαφήνεια, ώστε και οι απαντήσεις να είναι εξίσου σαφείς και διαφωτιστικές για τους πολίτες.
Α. Τρίτη (3η) αναθεώρηση Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) Αττικής
Η απερχόμενη διοίκηση του κ. Πατούλη, με -σχεδόν- τρία χρόνια καθυστέρηση, παρουσίασε (άνοιξη – καλοκαίρι του 2022) το κείμενο – σχέδιο της 3ης αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ και την αντίστοιχη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ). Για την τελευταία, το περιφερειακό συμβούλιο γνωμοδότησε θετικά με οριακή πλειοψηφία, δηλαδή με τη διπλή ψήφο του προέδρου (απόφαση 128/2022). Έκτοτε, η διαδικασία φαίνεται να έχει «παγώσει», με το ΥΠΕΝ να μην έχει εκδώσει απόφαση έγκρισης ή απόρριψης της ΣΜΠΕ. Ως εκ τούτου, έχει μετατεθεί στο αόριστο μέλλον και η κρίσιμη συνεδρίαση του περιφερειακού συμβουλίου για την έγκριση ή μη της 3ης αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ Αττικής. Υπενθυμίζουμε ότι το ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ απέστειλε ολοκληρωμένες παρατηρήσεις στη δημόσια διαβούλευση, τεκμηριώνοντας την αντίθεσή του στο προτεινόμενο σχέδιο και ζητώντας την απόρριψη του.
https://drive.google.com/file/d/13CgEVvobsyOkiIiXZjSQvrGb_ZMl2UjW/view
Ερώτημα 1ο
Ποια είναι, επιγραμματικά, τα σημεία συμφωνίας και διαφωνίας σας με το σχέδιο που έχει καταθέσει η νυν διοίκηση της Περιφέρειας Αττικής; Υποστηρίζετε ή όχι τη συνέχιση και ολοκλήρωση της παραπάνω διαδικασίας, όπως έχει δρομολογηθεί; Αν όχι, ποια διαδικασία προτείνετε για την αναθεώρηση του υφιστάμενου ΠΕΣΔΑ του 2016;
Β. Η λειτουργία της εγκατάστασης (ΟΕΔΑ) στη Φυλή
Η Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Αποβλήτων (ΟΕΔΑ) στη Φυλή, εκτός από το χώρο ταφής (ΧΥΤΑ), που καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της έκτασης, περιλαμβάνει επίσης:
· Το εργοστάσιο επεξεργασίας σύμμεικτων -κυρίως- σκουπιδιών (ΕΜΑΚ), που επεκτείνεται και «εκσυγχρονίζεται».
· Το -μοναδικό στη χώρα- αποτεφρωτήρα επικίνδυνων αποβλήτων υγειονομικών μονάδων.
· Τη μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από το -όποιο- βιοαέριο συλλέγεται.
· Μια ιδιωτική μονάδα ανακύκλωσης και παραγωγής δευτερογενών καυσίμων (WATT ΑΕ).
· Δύο μονάδες συλλογής και επεξεργασίας των στραγγισμάτων του ΧΥΤΑ.
· Πιθανολογείται ότι προστεθεί και μια νέα, θηριώδης μονάδα επεξεργασίας σκουπιδιών, που περιλαμβάνεται στο συζητούμενο σχέδιο αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ.
Η συνήθης -και μη εκπληρούμενη- υπόσχεση των κατά καιρούς διοικήσεων της περιφέρειας και των περισσότερων περιφερειακών συνδυασμών είναι ότι θα κλείσει ο ΧΥΤΑ στη Φυλή, με το χρονικό ορίζοντα υλοποίησης των υποσχέσεων και τις σχετικές προϋποθέσεις να ποικίλλει. Αντιθέτως, στις τάξεις των κινημάτων των πολιτών έχει ωριμάσει και υποστηρίζεται το αίτημα για το άμεσο κλείσιμο του συνόλου της εγκατάστασης στη Φυλή -όχι μόνο του χώρου ταφής (ΧΥΤΑ)- και η περιβαλλοντική αποκατάσταση της ευρύτερης περιοχής, με την εξαίρεση των υποδομών που μπορούν να συμβάλλουν στην αποκατάσταση.
Ερώτημα 2ο
Πώς τοποθετείστε απέναντι στο αίτημα για το άμεσο κλείσιμο του συνόλου της εγκατάστασης στη Φυλή και την περιβαλλοντική αποκατάσταση της ευρύτερης περιοχής;
Γ. Εξάντληση του ΧΥΤΑ Φυλής – νέοι ΧΥΤΥ
Την 1/8/2019 ο ΕΔΣΝΑ, επί των ημερών της προηγούμενης διοίκησης υπό την κ. Δούρου, αποφάσισε την κατασκευή νέου ΧΥΤΑ στη Φυλή ώστε να «εξευρεθεί προσωρινή (ενδιάμεση) λύση στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων της Αττικής, προκειμένου να δοθεί χρόνος για τη δρομολόγηση και υλοποίηση των προβλεπόμενων στον ΠΕΣΔΑ Αττικής συμπεριλαμβάνοντας και την τελική αποκατάσταση του χώρου». Τα χρόνια που πέρασαν κανένα από τα προβλεπόμενα έργα του ΠΕΣΔΑ του 2016 δεν υλοποιήθηκε -συμπεριλαμβανομένων των νέων χώρων υγειονομικής ταφής-, ενώ στην προτεινόμενη 3η αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ, που είναι σε εκκρεμότητα, δεν προβλέπεται κανένας νέος χώρος υγειονομικής ταφής.
Ο νέος ΧΥΤΑ κατασκευάστηκε, λειτουργεί και γεμίζει με ταχείς ρυθμούς, αφού η ανακύκλωση εξακολουθεί να είναι αναιμική. Σε πολύ σύντομο διάστημα θα αντιμετωπίσει και αυτός πρόβλημα εξάντλησης της χωρητικότητάς του, με ορατό τον κίνδυνο να προκληθεί μια τεράστια περιβαλλοντική – υγειονομική κρίση στην Αττική. Κυβέρνηση, διοίκηση της περιφέρειας και επιχειρηματικά συμφέροντα προκρίνουν ως αντίδοτο ένα συνδυασμό καύσης μεγάλου μέρους των σκουπιδιών και συνεχών επεκτάσεων του ΧΥΤΑ στη Φυλή.
Αντιθέτως, το ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ, προκρίνει την προδιαλογή στην πηγή και την ταχεία επέκταση των μεγεθών της ανακύκλωσης, στο πλαίσιο ενός συστήματος δημόσιας, αποκεντρωμένης διαχείρισης. Έχοντας πλήρη συνείδηση ότι η διαδικασία αυτή, ακόμη και στην πιο πετυχημένη εκδοχή της, θα απαιτήσει έναν ελάχιστο χρόνο -και στο πλαίσιο του συνολικού κλεισίματος της εγκατάστασης- προτείνει την εγκατάλειψη κάθε σκέψης για δημιουργία νέων ΧΥΤΑ στη Φυλή και στη Δυτική Αττική και την άμεση κατασκευή των αναγκαίων μεταβατικών χώρων υγειονομικής ταφής αδρανών υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ), στη βάση της αρχής της αναλογικότητας.
Ερώτημα 3ο
Πώς τοποθετείστε απέναντι στο αίτημα για την κατασκευή νέων χώρων υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων, εκτός Δυτικής Αττικής, σε συνδυασμό με την ένταση της ανακύκλωσης -με έμφαση στην προδιαλογή των υλικών- στο πλαίσιο της αποκεντρωμένης δημόσιας διαχείρισης των αποβλήτων;
Δ. Καύση απορριμμάτων
Στο νέο -ισχύον- εθνικό σχέδιο (ΕΣΔΑ) και στο προτεινόμενο ΠΕΣΔΑ Αττικής, εισάγεται στη διαχείριση των αστικών αποβλήτων η επιλογή της καύσης, που θα γίνεται, σύμφωνα με το ΕΣΔΑ, στις «Μονάδες Ενεργειακής Αξιοποίησης, στις οποίες μπορεί να γίνεται ανάκτηση ενέργειας με θερμική επεξεργασία των Υπολειμμάτων των ΜΕΑ/ΜΑΑ ή/και των εναλλακτικών καυσίμων για τη δραστική ελαχιστοποίηση του τελικού υπολείμματος προς υγειονομική ταφή (απαραίτητες για την επίτευξη του στόχου ταφής κάτω από 10% μέχρι το 2030). Μεταβατικά, έως την ολοκλήρωση του συνόλου του δικτύου των ΜΕΑ/ ΜΑΑ σε μια Περιφέρεια που προβλέπονται στο οικείο ΠΕΣΔΑ, σε μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης εντός ή εκτός της Περιφέρειας είναι επιτρεπτή η θερμική επεξεργασία και υπολειμματικών σύμμεικτων ΑΣΑ». Δηλαδή, εισάγεται ακόμη και η ακραία επιλογή της καύσης και των υπολειμμάτων, αντί της ταφής τους σε ΧΥΤΥ.
Και στο ΕΣΔΑ και στο ΠΕΣΔΑ της Αττικής μπήκαν εμπροσθοβαρώς στόχοι για μείωση των προς ταφή αποβλήτων κάτω από 10% για το 2030, με την υποσημείωση ότι οι στόχοι αυτοί δεν μπορούν να επιτευχθούν αν δεν υπάρξει ενεργειακή αξιοποίηση των απορριμμάτων. Σύμφωνα με το προτεινόμενο ΠΕΣΔΑ, η καύση των απορριμμάτων θα γίνεται είτε σε μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, είτε σε βιομηχανίες (π.χ. τσιμεντοβιομηχανίες), αντικαθιστώντας άλλα καύσιμα.
Ερώτημα 4ο
Θεωρείτε ότι η καύση αποτελεί φιλοπεριβαλλοντική και οικονομική πρακτική διαχείρισης των αστικών αποβλήτων, συνυπολογίζοντας ότι προϋποθέτει -σε μεγάλο βάθος χρόνου- την ύπαρξη μεγάλων ποσοτήτων σύμμεικτων -δηλαδή, μη διαχωρισμένων- αποβλήτων και την πρακτική επιβολή πλαφόν στην ανακύκλωση;
Ε. Ανακύκλωση
Στην Αττική παράγονται, περίπου, 2 εκατομμύρια τόνοι αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) το χρόνο και το 95,44% από αυτά οδηγείται στη Φυλή. Από αυτά οι 1.800.000 τόνοι πάνε απευθείας για θάψιμο στο ΧΥΤΑ και οι 200.000 τόνοι πάνε στο εργοστάσιο μηχανικής επεξεργασία, το ΕΜΑΚ. Από τις ποσότητες που πάνε στο ΕΜΑΚ, το 85% πάει και αυτό για θάψιμο. Στην Αττική, τα σύμμεικτα -μη διαχωρισμένα- απόβλητα του πράσινου κάδου ξεπερνούν το δυσθεώρητο ποσοστό του 91%. Η παντός είδους ανακύκλωση με προδιαλογή, μέσω του μπλε κάδου και των διάφορων ιδιωτικών συστημάτων είναι καθηλωμένη στο 5,65%. Τα προδιαλεγμένα βιοαπόβλητα με το ζόρι είναι στο 2,79%. Και το 2,79% είναι κυρίως τα πράσινα και τα κλαδέματα. Μόνο το 0,47% είναι τα προδιαλεγμένα οργανικά από τον καφέ κάδο.
Ο κ. Πατούλης παρά τις μεγαλοστομίες του και τα υπέρογκα ποσά που διέθεσε για τα σπιτάκια της ανακύκλωσης, τα κινητά πράσινα σημεία και τα βιοαπόβλητα, απέτυχε παταγωδώς να προσεγγίσει έστω τους στόχους του ισχύοντος ΠΕΣΔΑ του 2016. Πέραν τούτου, μέσω του ΕΔΣΝΑ ιδιωτικοποίησε σημαντικούς τομείς της διαχείρισης των ανακυκλώσιμων, παραδίνοντας στην «ΑΝΤΑΠΟΔΟΤΙΚΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ» και στη CITIPOST τον εξοπλισμό που αγόρασε ο ΕΔΣΝΑ από τους ίδιους (αναφερόμαστε στα «σπιτάκια» της ανακύκλωσης και τα κινητά πράσινα σημεία του προγράμματος GREENCITY, αντίστοιχα).
Ερώτημα 5ο
Σκοπεύετε να υποστηρίξετε την κατάργηση των σκανδαλωδών συμβάσεων που έχουν υπογραφεί, και αφορούν δράσεις για ορισμένες εκ των οποίων αποσύρθηκε και η Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση μέχρι να ολοκληρωθούν οι έλεγχοι και να δοθούν οι απαραίτητες εξηγήσεις; Πώς τοποθετείστε απέναντι στην πρόταση για την ανάπτυξη δημοτικών – διαδημοτικών υποδομών ανακύκλωσης και επεξεργασίας προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων;
ΣΤ. Φαραωνικά έργα με ΣΔΙΤ και υπονόμευση των τοπικών σχεδίων διαχείρισης (ΤΟΠΣΔΑ)
Κατά την άποψη μας, ένα σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων για να είναι φιλικό στο περιβάλλον και συμβατό με την πυραμίδα της διαχείρισης, οικονομικό και κοινωνικά δίκαιο προϋποθέτει: τη δημόσια διαχείριση δράσεων και υποδομών και την αποκέντρωση με την ουσιαστική συμμετοχή της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης. Δυστυχώς, η μέχρι τώρα πρακτική των περιφερειακών διοικήσεων κινήθηκε στην εντελώς αντίθετη κατεύθυνση: Συγκεντρωτικά φαραωνικά έργα στην εγκατάσταση (ΟΕΔΑ) της Φυλής και στο Σχιστό με συμπράξεις δημόσιου – ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), που δεσμεύουν για 10ετίες δημόσιους πόρους, προς όφελος των μεγάλων εργολαβικών ομίλων από τη μια, και μηδενική ενίσχυση έως και υπονόμευση των πρωτοβουλιών των Δήμων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα: Η Περιφερειακή Αρχή Πατούλη υποχρέωσε τους Δήμους να πάρουν με το ζόρι από την Περιφέρεια εξοπλισμό άχρηστο για τις ανάγκες τους, ακυρώνοντας στην πράξη οποιαδήποτε προσπάθεια εφαρμογής τοπικών σχεδίων.
Ερώτημα 6ο
Ποιες είναι οι θέσεις σας όσον αφορά στις ΣΔΙΤ; Πως αντιμετωπίζετε τη λογική της αποκεντρωμένης διαχείρισης με αναβάθμιση του ρόλου της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης; Τι σκοπεύετε να κάνετε ως διοίκηση ή ως μέλη του Περιφερειακού συμβουλίου;
