Άρθρο της εντεταλμένης συμβούλου χωρικού σχεδιασμού της Περιφέρειας Αττικής και περιφερειακής συμβούλου με την παράταξη Πατούλη,Φωτεινής Δαλιάνη
Το Αδριάνειο Υδραγωγείο είναι ένα σπουδαίο ιστορικό έργο που τέθηκε σε λειτουργία το 140 μ.Χ. με εντολή του Αυτοκράτορα Αδριανού, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ξηρασία που είχε χτυπήσει την πόλη. Η τεχνική της κατασκευής του το καθιστά ιδιαίτερο και μοναδικό μεταξύ των Ρωμαϊκών Υδραγωγείων της Ευρώπης. Συγκεντρώνει τα νερά της Πάρνηθας και της Πεντέλης, καταλήγει στο σημερινό Κολωνάκι και στην πλατεία Δεξαμενής, περνώντας κάτω από τις σημερινές περιοχές των Δήμων Αχαρνών, Μεταμόρφωσης, Ηρακλείου, Ν. Ιωνίας και Αθηναίων.
Το υδραγωγείο είναι λειτουργικό και σήμερα, 1880 χρόνια μετά την κατασκευή του, είναι ένα σπουδαίο δείγμα αστικής ανθεκτικότητας που πρέπει να αναδειχθεί ως στοιχείο της ταυτότητας της πόλης και να ενσωματωθεί ενεργά στη σύγχρονη ζωή της.
Η εξέλιξη των πόλεων στη σύγχρονη πραγματικότητα δεν κρίνεται μόνο από οικονομικά πλεονεκτήματα αλλά από την ικανότητά τους να διασφαλίζουν την ποιότητα του αστικού και φυσικού περιβάλλοντος, να μεριμνούν για το κλίμα, την ιστορία και τον πολιτισμό.
Η βούληση της Περιφερειακής Αρχής να εντάξει στο Ε.Π. «ΑΤΤΙΚΗ» 2021-2027 την Ολοκληρωμένη Παρέμβαση για την ανάδειξη και αξιοποίηση του Αδριάνειου Υδραγωγείου (Σ.Π.5.5), βασίζεται σε αυτή την αντίληψη σχεδιασμού της πόλης, που ενσωματώνει την οικονομική, κοινωνική, περιβαλλοντική, πολιτισμική διάσταση αλλά και την ικανότητα κινητοποίησης πόρων.
Πρόκειται για μια Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (ΟΧΕ-ΒΑΑ) με όραμα η περιοχή του Αδριάνειου Υδραγωγείου να μετατραπεί σε ένα μοναδικό και ιδιαίτερο δίκτυο τουρισμού –πολιτισμού όπου η ιστορία του θα μετουσιώνεται σε βιωματική εμπειρία για τους κατοίκους και τους επισκέπτες, ενεργοποιώντας στοιχεία οικονομικού και κοινωνικού δυναμισμού.
Η ζώνη της παρέμβασης κατά μήκος της διαδρομής του θα διαφοροποιηθεί και θα προσφέρει μία ιδιαίτερη εικόνα εμπλουτίζοντας την εμπειρία της πόλης.
Στο πλαίσιο της παρέμβασης περιλαμβάνονται τέσσερεις (4) άξονες στρατηγικής:
- Ενίσχυση της περιβαλλοντικής ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή.
- Ανάδειξη της ιστορικής –πολιτιστικής ταυτότητας.
- Λειτουργική ένταξη στις τοπικές οικονομίες και κοινωνίες.
- Ενίσχυση της βιωσιμότητας των παρεμβάσεων.
Προκειμένου να εξειδικευτεί η πρόταση για την Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση ανάδειξης και αξιοποίησης του Αδριάνειου Υδραγωγείου, εκπονήθηκε στο πλαίσιο της από 28/12/2021 Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Αναπτυξιακού Οργανισμού ‘’Νέα Μητροπολιτική Αττική’’ «Προκαταρκτική Μελέτη του Κεντρικού άξονα του Αδριάνειου Υδραγωγείου».
Η μελέτη περιλαμβάνει πλήθος παρεμβάσεων ανά Δήμο ενώ έχουν προσδιοριστεί 14 θέσεις ανάδειξης του Αδριάνειου Υδραγωγείου ως υδάτινο πόρο και μνημείο. Οι 14 αυτές θέσεις σε όλο το μήκος του Υδραγωγείου από το Μενίδι έως το Κολωνάκι θα αποτελέσουν :
- υποδομές εκπαίδευσης, πολιτισμού, τουρισμού περιοχών της Αθήνας από όπου διέρχεται το Υδραγωγείο,
- αφορμή για γνωριμία και συνέργειες μεταξύ των διαφορετικών γειτονιών της Αθήνας,
- θα εμπλουτίσουν τις πράσινες και γαλάζιες υποδομές της πόλης,
- θα ενισχύσουν την βιώσιμη κινητικότητα στην πόλη μέσω διαδρομών ήπιας κυκλοφορίας και φιλικής προς τον πεζό και τον ποδηλάτη που θα συνδέουν τα 14 σημεία παρέμβασης. Η διαδρομή διέρχεται από τις 14 θέσεις ανάδειξης του Αδριάνειου Υδραγωγείου και από εμφανή φρεάτια και σημεία ενδιαφέροντος του Υδραγωγείου, στα οποία παρατηρείται αυξημένη καθημερινά κινητικότητα.
Με την παρέμβαση αυτή η Περιφέρεια Αττικής πρόκειται να διαμορφώσει έναν νέο άξονα ενδιαφέροντος που θα μεταβάλλει την εικόνα των πόλεων και την καθημερινότητα των πολιτών. Οι δημοτικές αρχές των Δήμων από τους οποίους διέρχεται ο άξονας αυτός πρέπει να εντάξουν στο σχεδιασμό τους για την πόλη, ρυθμίσεις και σημειακές παρεμβάσεις και βελτιώσεις προκειμένου να διαχέονται τα οφέλη σε ολόκληρη την πόλη.
Στο πλαίσιο αυτό οι Δήμοι μπορούν να διατυπώσουν προτάσεις προς την Περιφέρεια προκειμένου να εντάξουν τον Άξονα του Αδριάνειου στον αστικό ιστό με τρόπο ώστε να αποτελέσει ένα νέο ζωντανό και δυναμικό πόλο ενδιαφέροντος και μετασχηματισμού της πόλη τους.
Η Περιφέρεια Αττικής και ειδικότερα Δ/νση Χωρικού Σχεδιασμού έχει την αρμοδιότητα αλλά και την τεχνογνωσία που απαιτείται προκειμένου οι προτάσεις αυτές των Δήμων να μεγιστοποιούν τα οφέλη για την Πόλη και να λάβουν θεσμική μορφή.
Τέτοιες παρεμβάσεις σχετικά με την ενσωμάτωση του Άξονα ανάδειξης του Αδριάνειου Υδραγωγείου μπορούν να αφορούν σε κυκλοφοριακές ρυθμίσεις (πεζοδρομήσεις, δρόμοι ήπιας κυκλοφορίας, μονοδρομήσεις κ.λ.π.) αλλά και απελευθέρωση πεζοδρομίων, χαρακτηρισμό χώρων ως κοινοχρήστων, επανασχεδιασμό υφιστάμενων κοινοχρήστων χώρων, αισθητική αναβάθμιση διαδρομών, σχεδιασμό διαδρομών σύνδεσης με άλλα σημεία ενδιαφέροντος, μεταβολή των χρήσεων γης κ.λ.π. προκειμένου να μεταμορφωθεί συνολικά το δίκτυο των κοινοχρήστων της πόλης αλλά και να ενισχυθεί η οικονομική και κοινωνική δυναμική τους.
