Γράφει ο Απόστολος Ντάλλας – Λογιστής-Φοροτεχνικός
Αντιπρόεδρος Ένωσης Φοροτεχνικών Ελευθέρων Επαγγελματιών Αττικής (Ε.Φ.Ε.Ε.Α)
Τα πρόστιμα, αντί να λειτουργούν ως εργαλείο συμμόρφωσης, έχουν εξελιχθεί σε μια νέα βιομηχανία που απειλεί να αφανίσει τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, αλλά και τους αγρότες. Δεν μιλάμε πλέον για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής· μιλάμε για ένα θεσμικό πλαίσιο που αντιμετωπίζει τον επαγγελματία σαν εχθρό και τον τιμωρεί ακόμα και για την πιο ασήμαντη τυπική παράλειψη.
Το εστιατόριο που «φοροδιέφευγε» επειδή… δεν ανέβηκαν τα δεδομένα
Σε έλεγχο σε εστιατόριο των Κυκλάδων , οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι είχαν εκδοθεί κανονικά όλες οι αποδείξεις από την ταμειακή μηχανή, είχαν καταχωριστεί από τον λογιστή και είχε ήδη υποβληθεί και πληρωθεί η περιοδική δήλωση ΦΠΑ.
Κι όμως, επειδή κάποιες αποδείξεις δεν διαβιβάστηκαν εγκαίρως στο esend, επιβλήθηκε πρόστιμο ίσο με το 50% του ΦΠΑ των αποδείξεων και 48ωρο λουκέτο, με την ντροπιαστική ταμπέλα «Κλειστό λόγω φοροδιαφυγής» να κρέμεται έξω από το κατάστημα. Η φοροδιαφυγή δεν υπήρξε ποτέ – όμως η δημόσια διαπόμπευση ήταν πραγματική.
Το πρόστιμο για τα «ορφανά χτυπήματα»
Σε επιχείρηση εστίασης με δυο εργαζομένους, το ΣΕΠΕ επέβαλε εξ αποστάσεως και όχι σε επιτόπιο έλεγχο πρόστιμο 3.000 ευρώ ανά εργαζόμενο – δηλαδή συνολικά 6.000 ευρώ. Ο λόγος; Οι εργαζόμενοι είχαν πάνω από τρία λεγόμενα «ορφανά χτυπήματα» μέσα στον μήνα: δηλαδή χτύπησαν την κάρτα στην είσοδο, αλλά ξέχασαν στην έξοδο (ή το αντίστροφο).
Μικροπαραλείψεις ρουτίνας, χωρίς δόλο, μεταφράστηκαν σε εξοντωτικά ποσά που καμία μικρή επιχείρηση δεν μπορεί να αντέξει.
Το κατάστημα λιανικής των 10.000 ευρώ για μια «μη ανάρτηση»
Μικρή οικογενειακή επιχείρηση βρέθηκε να πληρώνει 10.000 ευρώ πρόστιμο επειδή δεν είχε αναρτήσει σε εμφανές σημείο του καταστήματος την ενημέρωση για τις «διαδικασίες καταγγελίας και αντιμετώπισης βίας και σεξουαλικής παρενόχλησης», όπως ορίζει το άρθρο 5 του Ν.4808/2021.
Οι εργαζόμενοι ήταν συγγενείς, καμία καταγγελία δεν υπήρξε ποτέ, και παρ’ όλα αυτά το πρόστιμο θεωρήθηκε «υψηλής σοβαρότητας». Δύο μηνιαίοι τζίροι χάθηκαν για μια τυπική παράλειψη.
Το «τυχαίο» πρόστιμο των 10.000 ευρώ στο Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων
Η πιο κραυγαλέα υπόθεση: ετερόρρυθμη εταιρεία με φυσικά πρόσωπα ως εταίρους τροποποίησε καταστατικό στις 11/2/2025 και ενημέρωσε κανονικά Γ.Ε.ΜΗ. και ΑΑΔΕ. Στις 25/5/2025, ώρα 00:15, σε αιφνιδιαστικό έλεγχο ζητήθηκε επικαιροποίηση του Μητρώου Πραγματικών Δικαιούχων. Η εταιρεία συμμορφώθηκε μέσα σε 15 λεπτά –στις 00:30. Κι όμως, επιβλήθηκε πρόστιμο 10.000 ευρώ.
Το πιο παράλογο: αν η ενημέρωση γινόταν αργότερα, έως 11/7/2025, χωρίς έλεγχο, το πρόστιμο θα ήταν μόλις 500 ευρώ. Η διαφορά δεν ήταν η καθυστέρηση, αλλά το… κακό timing.
Οι αγρότες της Πέλλας και της Ημαθίας
Το παράλογο δεν περιορίζεται στις πόλεις. Μικτά κλιμάκια (ΑΑΔΕ, ΣΔΟΕ κ.ά.) έκαναν αιφνιδιαστικούς ελέγχους μέσα στα χωράφια, την ώρα της συγκομιδής.
Σε αρκετές περιπτώσεις, επιβλήθηκαν πρόστιμα 500 ευρώ επειδή δεν είχε εκδοθεί δελτίο αποστολής για τη μεταφορά φρούτων από το χωράφι στον συνεταιρισμό ή στον έμπορο.
Οι αγρότες τονίζουν: «Στη συγκομιδή υπάρχει πίεση χρόνου, υπάρχει φόρτος εργασίας. Δεν γίνεται να σταματάς το μάζεμα για να κόψεις παραστατικά στο χωράφι».
Σε άλλες περιπτώσεις, αγρότες τιμωρήθηκαν ακόμη πιο σκληρά. Χαρακτηριστική η περίπτωση ενός 60χρονου αγρότη του ειδικού καθεστώτος με 200 κιλά ροδάκινα, που πήγαινε στον συνεταιρισμό να τα παραδώσει προς 0,34 €/κιλό. Επειδή δεν είχε εκδώσει ψηφιακό δελτίο αποστολής, του επιβλήθηκε πρόστιμο 2.500 ευρώ – ποσό σχεδόν 40 φορές μεγαλύτερο από την αξία της παραγωγής του.
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, σχεδιάζεται από την κυβέρνηση η δυνατότητα κατάσχεσης της παραγωγής χωρίς παραστατικά, ακόμη και η αφαίρεση του διπλώματος οδήγησης του αγρότη που μεταφέρει τα προϊόντα του. Η υπερβολή μετατρέπεται έτσι σε θεσμική απειλή επιβίωσης.
Επιπροσθέτως στην δεύτερη φάση υλοποίησης του ψηφιακού δελτίου αποστολής υποχρεούται ο επιχειρηματίας να βάζει κωδικούς taric στο δελτίο αποστολής για τα στυλό, τα απορρυπαντικά, τις σκούπες και τις σφουγγαρίστρες!
Κι αν δεν εκδοθεί ψηφιακό δελτίο αποστολής; 5.000 ευρώ πρόστιμο για απλογραφικά βιβλία και 10.000 ευρώ για διπλογραφικά.
Η πολιτική διάσταση
Τα παραδείγματα δεν είναι «αστοχίες». Είναι η λογική ενός συστήματος που:
- μετατρέπει το τυπικό σε ουσιαστικό έγκλημα,
- επιβάλλει εξοντωτικές ποινές για αμελητέες παραλείψεις,
- δεν ξεχωρίζει τον δόλο από το ανθρώπινο λάθος,
- αντιμετωπίζει τον επαγγελματία, τον αγρότη, τον τεχνικό, ως ύποπτο εκ προοιμίου.
Η μικρή επιχείρηση και ο αγρότης δεν πεθαίνουν από «ανταγωνισμό». Δολοφονούνται από ένα καθεστώς που παράγει πρόστιμα αντί για ανάπτυξη, λουκέτα αντί για στήριξη, απόγνωση αντί για προοπτική.
Αν δεν υπάρξουν άμεσες αλλαγές, η «έρημος λουκέτων» δεν θα είναι πια απειλή – θα είναι η νέα κανονικότητα.
Η εποχή του 2010 μας είχε δείξει χιλιάδες μαγαζιά να κλείνουν σε όλη την Ελλάδα και πολλοί επαγγελματίες – ιδιαίτερα νέοι – να βρίσκονται στην ανεργία. Φοβάμαι ότι επανέρχεται, μόνο που αυτή τη φορά τα πράγματα έχουν γίνει ακόμη χειρότερα για πολλούς κλάδους της αγοράς, χωρίς να κουνιέται φύλλο, λες και όλοι έχουν αποδεχτεί τη μοίρα τους.
