Επιμέλεια: Δημήτρης Τσεκούρας
25 νεκροί, πάνω από 600 οι τραυματίες και αμέτρητες ζημιές σε κυβερνητικά κτίρια στην πρωτεύουσα του Νεπάλ από την εξέγερση που ξεκίνησε όταν η κυβέρνηση προσπάθησε να απαγορεύσει αρκετά μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Μετά τη σφοδρή αντίδραση των πολιτών ο πρωθυπουργός του Νεπάλ, Σάρμα Όλι, πήρε πίσω την απόφασή του και ανακοίνωσε την παραίτησή του, για να βρεθεί πολιτική λύση στην κρίση. Η κίνησή του, όμως, αρχικά δεν ηρέμησε τα πνεύματα, με τους διαδηλωτές να πυρπολούν το κοινοβούλιο, και να λεηλατούν το προεδρικό μέγαρο και άλλα κυβερνητικά κτίρια.
Ποιος κυβερνά τώρα το Νεπάλ;
Αυτή τη στιγμή, ύστερα από δύο μέρες σφοδρών συγκρούσεων, ο στρατός έχει ανακτήσει τον έλεγχο της πόλης, ενώ άγνωστο είναι το αν και πώς κυβερνάται αυτή τη στιγμή η χώρα. Το βράδυ της Τρίτης, μετά την αδυναμία της αστυνομίας να χειριστεί την κατάσταση, έγινε γνωστό πως επίκειται επέμβαση του στρατού. Με σχετική ανακοίνωση ο αρχηγός του στρατού, Ασόκ Ρατζ Σιγκντέλ, κατηγόρησε τους διαδηλωτές για τις καταστροφές, τις λεηλασίες και τους εμπρησμούς που σημειώθηκαν στην πρωτεύουσα. Έτσι, μετά την ανάπτυξη των στρατιωτών στην πόλη συνελήφθησαν 27 πολίτες για τέτοιες ενέργειες.
Παράλληλα, ο Σιγκντέλ κάλεσε τους διαδηλωτές σε διάλογο για να βρεθεί λύση, όπως έκανε και ο πρόεδρος του Νεπάλ, Ραμ Τσάντρα Πάουντελ. Αν και είναι εμφανές ότι η κατάσταση έχει ηρεμήσει πλέον στην πρωτεύουσα, δεν έχουν γίνει ακόμα γνωστές περισσότερες πληροφορίες για τις διαβουλεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών.
Υπάρχουν «εκλεκτοί» των διαδηλωτών;
Σύμφωνα με δημοσιεύματα, οι διαδηλωτές δεν έχουν κάποια κεντρική ηγεσία ή πολιτικό φορέα που να τις καθοδηγεί. Πρόκειται κυρίως για νέους, φοιτητές και μαθητές. Από πολιτικές φιγούρες φαίνεται να υπάρχει ένα ρεύμα υπέρ του δημάρχου του Κατμαντού, Μπαλέν Σαχ, ο οποίος είναι μόλις 35 ετών και έχει ιδιαίτερη απήχηση στη νεολαία. Την ίδια στιγμή, βέβαια, υπάρχουν αναφορές και για μερίδα των διαδηλωτών που βλέπει θετικά πιθανή επιστροφή της μοναρχίας στο Νεπάλ.
Τέλος, υπάρχει και το σενάριο της μεταβατικής κυβέρνησης. Το σύνταγμα δεν αναφέρει κάτι τέτοιο, αλλά νομικοί εμπειρογνώμονες υποστηρίζουν ότι το Νεπάλ μπορεί να χρειαστεί μια προσωρινή, ευρεία διοίκηση που θα είναι αποδεκτή από τους διαδηλωτές. «Μια τέτοια κυβέρνηση μπορεί να προωθήσει το πρόγραμμα αλλαγών που επιθυμεί η Gen Z και επίσης να διεξάγει εκλογές για ένα νέο κοινοβούλιο εντός έξι μηνών», δήλωσε ο συνταγματολόγος Μπίπιν Αντικάρι στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters.
Από την επανάσταση ενάντια στη μοναρχία μέχρι σήμερα
Το Νεπάλ έχει μια μακρά ιστορία μοναρχίας, καθώς από το 1768 ήταν βασίλειο. Η κοινοβουλευτική δημοκρατία εγκαθιδρύθηκε στη χώρα μόλις το 2008, ύστερα από πολυετείς αντιπαραθέσεις, συγκρούσεις μέχρι και εμφύλιο πόλεμο. Ο δρόμος για την οριστική ανατροπή του τελευταίου βασιλιά, Γκιανέντρα Σαχ, άνοιξε το 2006, όταν 7 κόμματα της χώρας δημιούργησαν ένα συνασπισμό εναντίον της βασιλείας. Κυρίαρχα στον συνασπισμό ήταν τα κομμουνιστικά κόμματα, μεταξύ των οποίων και το Κομμουνιστικό Κόμμα Νεπάλ, που αποτελεί τη νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνηση αυτή τη στιγμή.
Μετά από μερικά χρόνια έντονης πολιτικής αστάθειας, το 2015 η χώρα υιοθετεί νέο Σύνταγμα και το 2017 κάνεις τις πρώτες εκλογές με αυτό, με τα κομμουνιστικά κόμματα να εξασφαλίζουν τη νίκη. Μετά από εσωτερικές διαμάχες στον κυβερνητικό συνασπισμό των κομμουνιστικών κομμάτων, στις εκλογές του 2022 δεν προκύπτει αυτοδύναμη κυβέρνηση και δημιουργείται νέα συνεργασία του Κ.Κ. Νεπάλ και του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος «Congress». Πρωθυπουργός ορκίζεται για 4η φορά ο απελθών πρόεδρος Σάρμα Όλι. Συνολικά τα τελευταία 17 χρόνια έχουν υπάρξει 14 κυβερνήσεις, ως επί το πλείστον σε συνασπισμό, στο Νεπάλ.
Το κλείσιμο των social media η αιτία της κρίσης;
Η εξέγερση των προηγούμενων ημερών ξεκίνησε όταν η κυβέρνηση θέσπισε ένα καινούριο πλαίσιο για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ζητώντας να εγγραφούν στο Υπουργείο Επικοινωνίας και Τεχνολογίας Πληροφόρησης της χώρας. Ζητούσε συγκεκριμένα να υποβάλλουν τα στοιχεία της εταιρείας, να υπάρχουν τοπικός εκπρόσωπος στο Νεπάλ για επικοινωνία με τις αρχές, να υπάρχει συμμόρφωση με τους νόμος για παράνομο περιεχόμενο αλλά και να παρέχουν δεδομένα στις αρχές σχετικά με έρευνες που αφορούν εγκληματικές δραστηριότητες. Πλατφόρμες όπως το TikTok, το Viber, το Telegram και άλλες προχώρησαν στις σχετικές ενέργειες και συνεχίζουν να λειτουργούν. Άλλες εταιρείες, όπως τα Facebook, Instagram, WhatsApp, YouTube, X (Twitter) κλπ δεν συμμορφώθηκαν στις εντολές της κυβέρνησης και έτσι η κυβέρνηση προχώρησε προς τον αποκλεισμό τους.
Περίπου 3.5 εκατομμύρια Νεπαλέζοι ζουν και δουλεύουν στο εξωτερικό, συνεπώς αυτή η απόφαση θα αποτελούσε σοβαρό πρόβλημα για τους πολίτες που θέλουν να επικοινωνούν με τους ανθρώπους τους εκτός συνόρων. Ταυτόχρονα, οι νέοι που βγήκαν στους δρόμους θεωρούν πως πρόκειται για μια επίθεση στην ελευθερία του λόγου. Τονίζουν, μάλιστα, ότι η απόφαση ελήφθη σε μια στιγμή που «φούντωνε» μια διαδικτυακή εκστρατεία κατά της διαφθοράς.
Διαφθορά και ακραία φτώχεια
Σύμφωνα με έρευνες, το 84% των πολιτών πιστεύει ότι η διαφθορά αποτελεί μεγάλο πρόβλημα στο κράτος του Νεπάλ, φανερώνοντας την τεράστια δυσαρέσκεια προς την κυβέρνηση. Μια αποτύπωση αυτής είναι ο χαρακτηρισμός «nepo kids», που αποδίδεται σε παιδιά πολιτικών της χώρας οι οποίοι προωθούν τον πολυτελή τρόπο ζωής τους. Από την άλλη, η ανεργία στους νέους φτάνει περίπου το 20%, ενώ το κατά κεφαλήν εισόδημα ανά έτος υπολογίζεται μόλις στα 1,447 δολάρια! Συνολικότερα, σύμφωνα με την Αναπτυξιακή Τράπεζα της Ασίας, το 20,3% του πληθυσμού ζούσε κάτω από το όριο της φτώχειας το 2022.
Ως εκ τούτου, οι διαδηλωτές πέραν της άρσης της απαγόρευσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, που επετεύχθη τη Δευτέρα, ζητούν να μπει τέλος στην κρατική διαφθορά, εκφράζοντας μια συνολικότερη δυσαρέσκεια για την πολιτική και οικονομική κατάσταση της χώρας.
Πληροφορίες από hindustantimes, Time, Anadolu agency, adb.org, efsyn, tanea, 902.gr
