Κείμενο από ανάρτηση του δασολόγου Παύλου Κωνσταντινίδη
Ακόμη μια χρονιά η Ελλάδα καίγεται από άκρη σε άκρη. Ολόκληρος ο κρατικός μηχανισμός με πλούσιο εξοπλισμό, με αναρίθμητα επίγεια και εναέρια μέσα και τα αποτελέσματα και πάλι τραγικά. Είναι άδικο να κάνουμε κριτική όταν άνθρωποι εκτίθενται σε υψηλές θερμοκρασίες και έχουν τα πνευμόνια τους γεμάτα καπνούς και στάχτη, διψασμένοι και άυπνοι. Όμως η προσπάθειά τους όσο ηρωική και εάν είναι δεν παύει να είναι και μη αποτελεσματική.
Είναι κουραστικό να λες κάθε χρόνο τα ίδια και κανείς να μην ακούει. Είναι προσβλητικό να σπουδάζεις μια επιστήμη, να σε πληρώνουν να την εξειδικεύσεις, να αποκτάς γνώσεις και εμπειρίες από διάφορες χώρες και εδώ στην πατρίδα σου να μην σου τις ζητά κανείς, να τις λες και να μην σε ακούνε.
Δεν θα αναφερθώ στις διάφορες μεθόδους κατάσβεσης που υπάρχουν (πέρα από τις εναέριες και επίγειες με νερό. Αυτές τις περιγράφω στο βιβλίο μου «ΜΑΘΑΙΝΟΝΤΑΣ ΝΑ ΖΟΥΜΕ ΜΕ ΤΙΣ ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ».
Σήμερα θα αναφερθώ στις αντιπυρικές ζώνες που ενώ έχουν δημιουργηθεί για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών, όχι μόνο δεν επιτελούν αυτό το έργο, αντίθετα μένοντας ασυντήρητες λόγω έλλειψης κονδυλίων και προσωπικού, αντί να διακόπτουν τη συνέχεια της βλάστησης, δημιουργούν γραμμές μικρών θάμνων που ως λεπτά καύσιμα λειτουργούν υπέρ της μετάδοσης της φωτιάς.
Τι είναι όμως οι αντιπυρικές ζώνες και γιατί δημιουργούνται;
Όλοι γνωρίζουμε ότι οι αντιπυρικές ζώνες είναι τεχνητές ή φυσικές λωρίδες γης απαλλαγμένες από εύφλεκτη βλάστηση. Ένας από τους σκοπούς τους είναι να λειτουργούν ως φραγμός στην εξάπλωση της φωτιάς και να διευκολύνουν την πρόσβαση των πυροσβεστικών δυνάμεων.
Στην Ελλάδα, οι αντιπυρικές ζώνες συχνά είναι ανεπαρκώς σχεδιασμένες, διότι έχουν μικρό πλάτος (συνήθως 20–30 μέτρα), κακή συντήρηση και έλλειψη καθαρισμού και απουσία στρατηγικής τοποθέτησης με βάση την τοπογραφία και τη βλάστηση δηλαδή ανοίγονται όπου βολεύει τον μπουλντοζέρη.
Τα τελευταία χρόνια εφαρμόστηκε ένα κακέκτυπο αντιπυρικής ζώνης το οποίο ονομάσθηκε πρόγραμμα AntiNero, όπου αφαιρούνται όλοι οι θάμνοι κάτω από τα πεύκα με τη λογική της μείωσης της καύσιμης ύλης. Το μέτρο αυτό καταδικάστηκε από όλους τους εξειδικευμένους επιστήμονες διότι όπου εφαρμόζεται, προκαλεί μεγαλύτερη υποβάθμιση από ότι η ίδια η φωτιά.
Όμως η μεγαλύτερη και ουσιωδέστερη χρήση των αντιπυρικών ζωνών είναι να αποτελέσουν τη γραμμή χρήσης μιας παγκόσμιας μεθόδου κατάσβεσης μεγάλων μετώπων δασικών πυρκαγιών, της αντιπυράς.
Τι Είναι η Αντιπυρά.
Η αντιπυρά είναι η ελεγχόμενη καύση βλάστησης μπροστά από το πύρινο μέτωπο, με στόχο τη δημιουργία μιας ζώνης χωρίς καύσιμη ύλη. Χρησιμοποιείται ευρέως σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Αυστραλία και η Ισπανία. Δηλαδή ανάβουμε μια ελεγχόμενη φωτιά μπροστά από το κυρίως μέτωπο το οποίο κινείται κόντρα στον άνεμο με μικρή ταχύτητα και συναντά το κυρίως μέτωπο, το οποίο συναντώντας καμένη γη σβήνει από μόνο του.
Μέχρι το 1997 η μέθοδος αυτή ήταν η πιο διαδεδομένη και στη χώρα μας. Προσωπικά την χρησιμοποίησα πολλές φορές πάντα με επιτυχία. Με την μεταφορά της δασοπυρόσβεσης στην ευθύνη του Πυροσβεστικού Σώματος η παγκόσμια αυτή μέθοδος ουσιαστικά απαγορεύτηκε αφού δεν εφαρμοζότανε σε αστικές πυρκαγιές και έτσι δεν προβλεπότανε στα εγχειρίδια του.
Χρειάσθηκαν 25 χρόνια για να δημοσιευθεί Κοινή Υπουργική Απόφαση 167/2022 – ΦΕΚ 3232/Β/23-6-2022 (Καθορισμός όρων και προϋποθέσεων χρήσης φωτιάς από το Πυροσβεστικό Σώμα για την κατάσβεση υπαίθριας πυρκαγιάς) προκειμένου να έχουν την δυνατότητα να την εφαρμόσουν οι πυροσβέστες.
Στο ΦΕΚ αναφέρεται επί λέξει «1.Σκοπός της παρούσας είναι ο καθορισμός των όρων και προϋποθέσεων χρήσης φωτιάς από το Πυροσβεστικό Σώμα, ως επιχειρησιακά αναγκαίου μέσου, για την κατάσβεση υπαίθριας εν εξελίξει πυρκαγιάς, η οποία λαμβάνει διαστάσεις ή ενέχει κίνδυνο περαιτέρω εξάπλωσης, εξαιτίας της οποίας υφίσταται κοινός κίνδυνος για πρόσωπα, πράγματα ή το φυσικό περιβάλλον».
Και αναρωτιέται κάποιος καλόπιστος: πέρασαν τρία καλοκαίρια έχει καεί η χώρα, περιουσίες και άνθρωποι και δεν υπήρξαν μεγάλες σε διάσταση πυρκαγιές που ενείχαν κίνδυνο περαιτέρω εξάπλωσης, εξαιτίας της οποίας να υφίσταται κοινός κίνδυνος για πρόσωπα, πράγματα ή το φυσικό περιβάλλον για να εφαρμοσθεί; Μήπως κάποιος που έχασε την περιουσία του μπορεί να προσφύγει στη δικαιοσύνη με την απαίτηση αποζημίωσης αφού δεν εφαρμόσθηκε η Κοινή Υπουργική Απόφαση 167/2022;
Το 1989 μια μεγάλη πυρκαγιά ξεκίνησε από την δυτική ακτή της Βόρειας Σιθωνίας και κατευθυνότανε προς τα Ανατολικά καίγοντας ώριμο πυκνό δάσος χαλεπίου πεύκης. Η φωτιά πήγαινε προς τον οικισμό της Βουρβουρούς πολλά σπίτια της οποίας ήταν μέσα στο δάσος. Ο δασάρχης Πολυγύρου έστειλε τις μπουλντόζες που είχε στη διάθεσή του στην κορυφογραμμή της χερσονήσου για να ενισχύσουν την αντιπυρική ζώνη. Το βράδυ που έκοψε ο άνεμος μετέβη και αυτός εκεί με τρία πυροσβεστικά οχήματα και εφάρμοσαν αντιπυρά. Όταν τα δύο μέτωπα συναντήθηκαν η φωτιά απλά έσβησε. Έτσι σώθηκαν δεκάδες κατοικίες. Αποφάσισε ο Δασάρχης και εκτελέσθηκε. Πράγμα που δεν μπορεί να κάνει ένα ένστολο τμήμα.
Υ.Γ. Μην αναρωτιέστε γιατί δεν σβήνουν οι φωτιές στη χώρα μας. Όσοι χάσατε την περιουσία σας στις πυρκαγιές να προσφύγετε στα δικαστήρια και να ρωτήσετε γιατί δεν εφαρμόσθηκε το ΦΕΚ 3232/Β/23-6-2022
Οι φωτογραφίες που ακολουθούν είναι από επιδείξεις εφαρμογής αντιπυράς που είχα την τύχη να παρακολουθήσω σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, ως προσκεκλημένος. Κανείς δεν πίστευε ότι η αντιπυρά ήταν απαγορευμένη στη χώρα μας. Νόμιζαν ότι ήταν ένα κρύο ανέκδοτο.
